第一卷 阿基琉斯同阿伽门农王争吵结怨
女神
啊，请歌唱佩琉斯之子阿基琉斯的
致命的愤怒，那一怒给阿开奥斯人带来
无数的苦难，把战士的许多健壮英魂
送往冥府，使他们的尸体成为野狗
和各种飞禽的肉食，从阿特柔斯之子、
人民的国王同神样的阿基琉斯最初在争吵中
分离时开始吧，就这样实现了宙斯的意愿。
是哪位天神使他们两人争吵起来？
是勒托和宙斯的儿子，他对国王生气，
使军中发生凶恶的瘟疫，将士死亡，
只因为阿伽门农侮辱了他的祭司克律塞斯，
这人来到阿开奥斯人的快船前请求释放
他的女儿，随身带来无数的赎礼，
手中的金杖举着远射神阿波罗的花冠，
向全体阿开奥斯人，特别向阿特柔斯的
两个儿子、士兵的统帅祈求，这样说：
“阿特柔斯的儿子们，戴胫甲的阿开奥斯将士，
愿居住奥林波斯山的天神们允许你们
毁灭普里阿摩斯的都城，平安回家，
只请你们出于对宙斯的远射的儿子
阿波罗的敬畏，接受赎礼，释放爱女。”
所有阿开奥斯人都发出同意的呼声，
表示尊敬祭司，接受丰厚的赎礼；
阿特柔斯之子阿伽门农心里不喜欢，
他气势汹汹地斥退祭司，严厉警告说：
“老汉，别让我在空心船旁边发现你，
不管你是现在逗留还是以后再来，
免得你的拐杖和天神的神圣花冠
保护不了你。你的女儿我不释放，
她将远离祖国，在我家、在阿尔戈斯
绕着织布机走动，为我铺床叠被，
直到衰老。你走吧，别气我，好平安回去。”
他这样说，老人害怕，听从他的话。
老人默默地沿啸吼的大海的岸边走去，
他走了很远，便向美发的勒托的儿子、
阿波罗祈祷，嘴里念念有词，这样说：
“银弓之神，克律塞和神圣的基拉的保卫者，
统治着特涅多斯，灭鼠神，请听我祈祷，
如果我曾经盖庙顶，讨得你的欢心，
或是为你焚烧牛羊的肥美大腿，
请听我祈祷，使我的愿望成为现实，
让达那奥斯人在你的箭下偿还我的眼泪。”
他这样向神祈祷，福波斯·阿波罗听见了，
他心里发怒，从奥林波斯岭上下降，
他的肩上挂着弯弓和盖着的箭袋。
神明气愤地走着，肩头的箭矢琅琅响，
天神的降临有如黑夜盖覆大地。
他随即坐在远离船舶的地方射箭，
银弓发出令人心惊胆战的弦声。
他首先射向骡子和那些健跑的狗群，
然后把利箭对准人群不断放射。
焚化尸首的柴薪烧了一层又一层。
天神一连九天把箭矢射向军队，
第十天阿基琉斯召集将士开会，
白臂女神赫拉让他萌生念头，
她关心他们，看见达那奥斯人死亡。
在将士会合集中后，捷足的阿基琉斯
在他们中间站起来发言，他这样说：
“阿特柔斯的儿子，如果战争和瘟疫
将毁灭阿开奥斯人，我们想逃避死亡，
我认为我们只有撤退，开船返航。
让我们询问先知或祭司或圆梦的人，
——梦是宙斯送来的，他可能告诉我们，
福波斯·阿波罗为什么发怒，他是在谴责
我们疏忽了向他许愿或举行百牲祭？
但愿他接受绵羊或纯色的山羊的香气，
有心为我们阻挡这一场凶恶的瘟疫。”
他说完坐下，特斯托尔之子卡尔卡斯，
一位最高明的鸟卜师，在人丛中站起来，
他知道当前、将来和过去的一切事情，
曾经凭福波斯·阿波罗传授他的预言术，
引导阿开奥斯人的舰队航行到伊利昂。
他满怀好意来参加会议，对将士们这样说：
“阿基琉斯，宙斯所宠爱的，你要我说出
远射神阿波罗王为什么对我们发怒。
我可以解释，但请你注意，对我发誓，
应允敢于用言语和强健的臂膀保护我，
因为我预感我会惹得一个人发怒，
他有力地统治着阿尔戈斯人，全体归附。
国王对地位低下的人发怒更有力量，
他虽然暂时把郁积的怒气压抑消化，
却还会怀恨，直到仇恨在胸中消失。
因此你要用心，保障我的安全。”
捷足的阿基琉斯回答鸟卜师，这样说：
“你放大胆量，把你知道的预言讲出来，
我凭阿波罗起誓，他是宙斯所喜爱的，
卡尔卡斯，你总是向他祈祷，对我们
发出神示，只要我还活着，看得见阳光，
没有哪个达那奥斯人会在空心船旁
对你下重手，即使阿伽门农也不会，
尽管他宣称是阿开奥斯人中最高的君主。”
这时无可指责的先知放胆地说：
“天神并不是谴责我们疏忽了许愿
或是百牲祭，而是因为阿伽门农
不敬重他的祭司，收取赎礼放爱女，
远射的天神还会给我们降下这苦难，
不会为达那奥斯人驱除这致命的瘟疫，
直到我们把明眸的女子还给她父亲，
不收钱，不受礼，把百牲祭品送往克律塞，
我们才劝得动这位天神，求得他息怒。”
他这样说，随即坐下；有个战士，
阿特柔斯的儿子，权力广泛的阿伽门农
烦恼地站起来，阴暗的心里充满愤怒，
眼睛像发亮的火焰，凶狠地对卡尔卡斯说：
“你这个报凶事的预言人从来没有对我
报过好事，你心里喜欢预言坏事，
好话你没有讲过，没有使它实现。
现在你在达那奥斯人中间预言，
说什么远射的天神给我们制造苦难，
全是因为我不愿接受他的祭司
克律塞斯为赎取女儿而赠送的好礼物；
是我很想把她留在自己家里。
因为我喜欢她胜于我的合法的妻子
克吕泰墨涅斯特拉，就形体、身材、智慧、
手工而论，她并不比她差到哪里。
我还是愿意把她交出去，那样好得多，
但愿将士安全，胜于遭受毁灭。
你们要立刻为我准备一份礼物，
免得我缺少这种荣誉，那就很不妥，
因为你们都看见我的礼物就要失去。”
那捷足的战士、神样的阿基琉斯回答说：
“阿特柔斯的最尊荣的儿子、最贪婪的人，
心高志大的阿开奥斯人怎能给你礼物？
我们不知道还存有什么共有的财产，
从敌方城市夺获的东西已分配出去，
这些战利品又不宜从将士那里回取。
你按照天神的意思把这个女子释放，
要是宙斯让我们劫掠那城高墙厚的
特洛亚，我们会给你三倍四倍的补偿。”
阿伽门农主上回答阿基琉斯说：
“神样的阿基琉斯，尽管你非常勇敢，
你可不能这样施展心机欺骗我。
你是想保持礼物，劝我归还女子，
使我默默失去空等待？心高志大的
阿开奥斯人若是把一份合我的心意、
价值相等的荣誉礼物给我作补偿——
他们若是不给，我就要亲自前去
夺取你的或埃阿斯的或奥德修斯的
荣誉礼物，去到谁那里谁就会生气。
但是这些事情留到以后再考虑；
现在让我们把一艘黑色的船只拖下海，
迅速召集桨手，把百牲祭品牵上船，
再把克律塞斯的美貌的女儿送上船，
派一个顾问担任队长，派伊多墨纽斯，
或是埃阿斯或是神样的奥德修斯，
或是你，佩琉斯的儿子，将士中最可畏的人，
前去献祭，祈求远射的天神息怒。”
捷足的阿基琉斯怒目而视，回答说：
“你这个无耻的人，你这个狡诈之徒，
阿开奥斯人中今后还有谁会热心地
听你的命令去出行或是同敌人作战？
我到这里来参加战斗，并不是因为
特洛亚枪兵得罪了我，他们没有错，
须知他们没有牵走我的牛群，
没有牵走我的马群，没有在佛提亚，
那养育英雄的肥沃土地上毁坏谷物，
因为彼此间有许多障碍——阴山和啸海。
你这个无耻的人啊，我们跟着你前来，
讨你喜欢，是为墨涅拉奥斯和你，
无耻的人，向特洛亚人索赔你却不关心。
你竟然威胁我，要抢走我的荣誉礼物，
那是我辛苦夺获，阿开奥斯人敬献。
每当阿开奥斯人掠夺特洛亚人城市，
我得到的荣誉礼物和你的不相等；
是我这双手承担大部分激烈战斗，
分配战利品时你得到的却要多得多。
我打得那样筋疲力尽，却只带着
一点小东西回到船上，然而属于我。
我现在要回到佛提亚，带着我的弯船，
那样要好得多，我可不想在这里，
忍受侮辱，为你挣得财产和金钱。”
人民的国王阿伽门农回答他说：
“要是你的心鼓励你逃跑，你就逃跑吧；
我不求你为我的缘故留在特洛亚。
我还有别人尊重我，特别是智慧的宙斯，
你是宙斯养育的国王中我最恨的人，
你总是好吵架、战争和格斗。你很有勇气，
这是一位神赠给你。你带着你的船只
和你的伴侣回家去统治米尔弥冬人吧。
我可不在意，也不理睬你的怒气。
这是我对你的威胁：既然福波斯·阿波罗
从我这里夺去克律塞斯的女儿，
我会用我的船只让伴侣把她送回去，
但是我却要亲自去到你的营帐里，
把你的礼物、美颊的布里塞伊斯带走，
好让你知道，我比你强大，别人也不敢
自称和我相匹敌，宣称和我相近似。”
他这样说，佩琉斯的儿子感到痛苦，
他的心在他的毛茸茸的胸膛里有两种想法，
他应该从他的大腿旁边拔出利剑，
解散大会，杀死阿特柔斯的儿子，
还是压住怒火，控制自己的勇气。
在他的心灵和思想正在考虑这件事，
他的手正要把那把大剑拔出鞘的时候，
雅典娜奉白臂赫拉的派遣从天上下降，
这位天后对他们俩同样喜爱和关心。
雅典娜站在他身后，按住他的金发，
只对他显圣，其他的人看不见她。
阿基琉斯感到惊奇，转过头去认出了
帕拉斯·雅典娜，她的可畏的眼睛发亮。
阿基琉斯对她说出有翼飞翔的话语：
“手提大盾的宙斯的女儿，你怎么又降临？
是来看阿特柔斯之子阿伽门农的傲慢态度？
我告诉你，这事一定会成为事实：
他傲慢无礼，很快就会丧失性命。”
目光炯炯的女神这样回答他说：
“我是奉了白臂女神赫拉的派遣——
她对你们两人同样喜爱和关心——
从天上下凡来劝你息怒，你若愿听从。
你要停止争吵，不要伸手拔剑。
你尽管拿话骂他，咒骂自会应验。
我想告诉你，这样的事情会成为事实：
正由于他傲慢无礼，今后你会有三倍的
光荣礼物。你要听话，控制自己。”
捷足的阿基琉斯这样回答她说：
“女神啊，一个人必须尊重你们的话，
尽管心里非常气愤，这样做比较好。
谁听从天意，天神更听取他的祈祷。”
他这样说，把银色剑柄上的重手停下来，
把大剑插回鞘里，听从雅典娜的劝告。
女神随即飞赴奥林波斯山顶，
到达提大盾的天神的宫中，和众神在一起。
佩琉斯的儿子的怒气一点没有消除，
他又用凶恶的言语对阿特柔斯的儿子说：
“你是喝醉了，头上生狗眼，身上长鹿心，
从不敢武装起来同将士并肩战斗，
从不敢同阿开奥斯人的将领一起打埋伏。
那对你说来等于送死。在阿开奥斯人的
广阔营地上抢走一个说起话来
和你相反的人的礼物，这样干最合适。
你是个吃人的国王，统治着无用的人民；
阿特柔斯的儿子啊，这是你最后侮辱人。
我要对你说明，发出庄重的誓言：
我凭这根权杖起誓，这权杖从最初
在山上脱离树干以来，不长枝叶，
也不会再现出鲜绿，因为铜刀已削去
它的叶子和树皮；现在阿开奥斯儿子们，
那些立法者，在宙斯面前捍卫法律的人，
手里掌握着这权杖；这是个庄重的誓言：
总有一天阿开奥斯儿子们会怀念阿基琉斯，
那时候许多人死亡，被杀人的赫克托尔杀死，
你会悲伤无力救他们；悔不该不尊重
阿开奥斯人中最英勇的人，你会在愤怒中
咬伤自己胸中一颗忧郁的心灵。”
佩琉斯的儿子这样说，他立刻就把那根
嵌着金钉的权杖扔在地上，坐下来；
阿特柔斯的儿子依然在对面发怒。
那个言语甜蜜的老人涅斯托尔跳起来，
他是皮洛斯人中声音清晰的演说家，
从他的舌头上吐出的语音比蜜更甜，
他已经见过两代凡人故世凋零——
他们曾经在神圣的皮洛斯出生和成长，
他是第三代人中的国王。他好意地说：
“严重的伤心事落到了阿开奥斯人的土地上，
普里阿摩斯和他的儿子们会兴高采烈，
其余的特洛亚人心里也会高兴无比，
要是他们听见了你们俩，阿开奥斯人中
议事和战斗的主要人物争吵的情形。
你们两人都比我年轻，要听我的话。
我曾经和那些比你们英勇的人交往，
他们从来没有一次瞧不起我。
那样的战士我没有再见过，也不会再见到，
如佩里托奥斯、士兵的牧者德律阿斯、
开纽斯、埃克萨狄奥斯、神样的波吕斐摩斯、
埃勾斯之子提修斯，他好似永生的天神。
他们是大地上养育的人中最强大的人，
他们真是最强大，同强大的人战斗，
甚至消灭了那些住在山洞里的马人。
我从皮洛斯，从遥远地方到他们那里，
同他们结交，原是他们邀请我前往。
我是作为自己的人参加战斗，
现世的人谁也不能战胜他们。
他们却注意我的劝告，听从我的话。
你们也要听从我的话，要听从才好。
你虽然很高贵，也不要去夺取他的少妇，
让他保留阿开奥斯儿子们当初的赠予。
佩琉斯的儿子，你也别想同国王争斗，
因为还没有哪一位由宙斯赐予光荣的
掌握权杖的国王能享受如此荣尊。
你虽然非常勇敢，而且是女神生的，
他却更强大，统治着为数众多的人。
阿特柔斯的儿子，我劝你暂且息怒，
别再对阿基琉斯不满，战斗危急时
他是全体阿开奥斯人的强大堡垒。”
阿伽门农主上这时回答他这样说：
“老人家，你发表的这篇讲话完全正确，
可是这个人很想高居于众人之上，
很想统治全军，在人丛中称王，
对我们发号施令；可是会有人不服从。
虽然是永生的神使他成为战士，
难道他就可以信口开河，痛骂我们？”
神样的阿基琉斯插嘴，回答他说：
“如果不管你说什么，我在每一个行动上
都听命于你，我就是懦夫和无用的人。
你且把这些命令发给其他的人，
不要对我发号施令，我不会服从你。
还有一件事告诉你，你要记在心上：
我不会为那个女子同你或别人争斗，
尽管你们把你们送给我的东西抢走；
黑色的快船旁边归我的其余的东西，
你不能违反我的意志把它们抢走。
如果你想试试，那就让大家知道：
你的黑血很快会流到我的矛尖上。”
这两个人斗完了口角，就站起来，
他们解散了阿开奥斯人的船边的集会。
佩琉斯的儿子带着墨诺提奥斯的儿子
和伴侣回营帐，到达平稳的船只旁边。
阿特柔斯的儿子则把快船推下海，
挑选二十名桨手，把敬神的百牲祭品
牵到船上，把克律塞斯的女儿带上船，
由足智多谋的奥德修斯担任队长。
这些人上船，扬帆在水道上面航行。
阿特柔斯的儿子命令将士沐浴洁身，
他们就沐浴洁身，把脏水倒在海里，
然后向阿波罗敬献隆重的百牲大祭，
在荒凉大海的岸上焚烧纯色的牛羊，
浓浓的香气随烟飘上高高的天宇。
他们是这样在营地上面忙忙碌碌；
阿伽门农却没有停止他起初威胁
阿基琉斯的争吵，他对他的传令官
和敏捷的侍从塔尔提比奥斯和欧律巴特斯说：
“你们到佩琉斯之子阿基琉斯的营帐里，
抓住那美颊的布里塞伊斯带来这里；
要是他不肯交出，我就要亲自带着
更多的士兵去捉拿，那样对他就更不利。”
他这样说，用严厉的命令送走他们。
他们不愿意地沿着那荒凉海岸前行，
到达米尔弥冬人的营帐和船只旁边，
发现阿基琉斯坐在他的营帐里
和黑色船只的旁边；他看见他们两人时，
并不喜悦。他们既害怕，又敬重国王，
站在那里不对他说话，也不发问。
国王心里明白，对他们两人这样说：
“欢迎你们到来，宙斯和凡人的信使，
你们对我并无罪过，是阿伽门农，
他为了布里塞伊斯那女子派你们前来。
宙斯的后裔帕特罗克洛斯，把那个女子
带出来交给他们送走；让他们两人
在永乐的天神和有死的凡人面前作证，
也在那个残酷的国王面前作证，
总有一天需要我来为其他的战士
阻挡那种可耻的毁灭。他心情恶毒，
发泄怨愤，不知道同时向前看向后看，
使阿开奥斯人在船边战斗不受伤亡。”
他这样说，帕特罗克洛斯服从吩咐，
从营帐里把美颊的女子布里塞伊斯带出来，
交给他们领走，回到阿开奥斯人的船边，
和他们一起到达的是那个不愿意的女子。
阿基琉斯却在流泪，远远地离开
他的伴侣，坐在灰色大海的岸边，
遥望那酒色的海水。他伸手向母亲祈祷：
“母亲啊，你既然生下我这个短命的儿子，
奥林波斯的大神，在天空鸣雷的宙斯
就该赐我荣誉，却没有给我一点，
那位权力广泛的阿伽门农侮辱我，
他亲自动手，抢走我的荣誉礼物。”
他这样流着眼泪说，他的可敬的母亲
在海水深处坐在她的老父亲身边，
她听见了他的祈祷，急忙从灰色海水里
像一片云雾升起来，坐在儿子面前，
他流泪，她拍拍他，呼唤他的名字说：
“孩子，为什么哭？你心里有什么忧愁？
说出来，让我知道，不要闷在心里。”
捷足的阿基琉斯长叹一声对她说：
“你是知道的；我何必把事情再讲一遍？
我们曾攻陷埃埃提昂的圣城特拜，
劫掠了那座城市，带回全部战利品。
阿开奥斯人的儿子们把它们很好地分配了，
为阿特柔斯的儿子挑选出美颊的克律塞伊斯。
后来远射神阿波罗的祭司克律塞斯
来到披铜甲的阿开奥斯人的快船上面，
要求释放女儿，带来无数的赎礼，
手里的金杖举着远射神阿波罗的花冠，
向全体阿开奥斯人，特别朝着阿特柔斯的
两个儿子、军队的统帅一再祈求。
全体阿开奥斯人发出同意的呼声，
表示尊重祭司，接受光荣的赎礼；
阿特柔斯的儿子阿伽门农心里却不喜欢，
他粗暴地赶走祭司，发出严厉的禁令。
那个老年人在气愤中回去；阿波罗
听见了他的祈祷，心里很喜爱他，
就向阿尔戈斯人射出恶毒的箭矢。
远射的天神的箭矢飞向阿开奥斯人的
宽广营地各处，将士一个个地死去。
洞悉一切的预言者说出远射神的旨意，
我首先站起来劝人们请求神明息怒，
但是阿特柔斯的儿子勃然大怒，
站起来说话威胁，已经成为事实。
明眸的阿开奥斯人用快船正把那女子
送往克律塞，还带去献给阿波罗的礼物。
传令官从我的营帐带走了布里修斯的女儿，
她原是阿开奥斯人的儿子们给我的赠礼。
要是你有力量，就该保护你的孩子。
如果你曾经在言行上面使宙斯喜欢，
你就去到奥林波斯向他祈求。
我时常在父亲的厅堂里听见你夸口地说，
你曾经独自在天神中为克罗诺斯的儿子，
黑云中的神挡住那种可耻的毁灭，
当时其他的奥林波斯天神，赫拉、
波塞冬、帕拉斯·雅典娜都想把他绑起来。
女神，好在你去到那里为他松绑，
是你迅速召唤那个百手巨神——
众神管他叫布里阿柔斯，凡人叫埃盖昂——
去到奥林波斯，他比他父亲强得多。
他坐在宙斯身边，仗恃力气大而狂喜，
那些永乐的天神都怕他，不敢捆绑。
你现在就这件事情提醒他，坐在他身边，
抱住他的膝头，求他帮助特洛亚人，
把遭屠杀的阿开奥斯人逼到船尾和海边，
使他们全都享受有这样的国王的乐趣，
使阿特柔斯的儿子，权力广泛的阿伽门农
知道他愚昧，不尊重最好的阿开奥斯人。”
忒提斯伤心落泪，回答阿基琉斯说：
“我的孩儿啊，不幸的我为什么生下你？
但愿你能待在船边，不流泪，不忧愁，
因为你的命运短促，活不了很多岁月，
你注定要早死，受苦受难超过众凡人；
我在厅堂里，在不幸的命运中生下了你。
但是为了把你的话告诉掷雷的宙斯，
我要去到那雪盖的奥林波斯山上，
希望他听取。你且待在快船旁边，
生阿开奥斯人的气，不去参加战斗。
昨天宙斯去长河边埃塞俄比亚人那里
参加宴会，众神全都跟着他前去；
第十二天他会回到奥林波斯山上，
那时候我会去到宙斯的铜门槛的宫殿里，
抱住他的膝头，相信我能说服他。”
她说完随即离开，留下他依然为那个
束着漂亮腰带的女子而气愤不平，
他们强行把她抢去。这时奥德修斯
带着神圣的百牲祭品到达克律塞。
队伍进入深水港的时候，他们收帆，
把它放在黑色船中，又很快拉大索，
把桅杆放下，摆在支架上，再用桨把船
划到停泊处，他们随即把石锚扔下去，
把船尾索系紧，然后登上海岸。
他们把献给阿波罗的百牲祭品牵出来，
克律塞斯的女儿也从海船上走出来，
足智多谋的奥德修斯把她带到祭坛前，
交到她父亲的手臂里，并对老人这样说：
“克律塞斯啊，人民的国王阿伽门农
派遣我把你的女儿带到这里来还你，
为达那奥斯人向福波斯献上神圣的百牲祭，
祈求天神息怒，是他给阿尔戈斯人
带来了那些引起无限悲哀的苦难。”
他这样说，把女儿交给他，老人高兴。
他们很快为天神把神圣的百牲祭品
绕着那整齐美观的祭坛摆成一圈，
然后举行净手礼，抓一把粗磨的大麦粉。
克律塞斯举手为他们大声祈祷：
“银弓之神，克律塞和神圣的基拉的保卫者，
用强力统治着特涅多斯，请听我祈祷：
你从前曾经听我祷告，赐我荣誉，
严重地伤害阿开奥斯人的将领和士兵；
你现在也满足我的心愿，为达那奥斯人
消除这一场十分悲惨的、流行的疫难。”
他这样祷告，福波斯·阿波罗已经听见了。
他们祈祷完毕，撒上了粗磨的大麦粉，
先把牺牲的头往后扳，割断喉咙，
剥去牺牲的皮，把牺牲的大腿砍下来，
用双层网油覆盖，在上面放上生肉。
老祭司在柴薪上焚烧祭品，奠下
晶莹的酒液，年轻人拿着五股叉围着他。
他们在大腿烧化，品尝了内脏以后，
再把其余的肉切成小块叉起来，
细心烧烤，把肉全部从叉上取下来。
他们做完事，备好肉食，就吃起来，
他们心里不觉得缺少相等的一份。
在他们满足了饮酒吃肉的欲望之后，
年轻人将调缸盛满酒，他们先用杯子
举行奠酒仪式，再把酒分给众人。
阿开奥斯人的儿子们整天唱悦耳的颂歌，
赞美远射的神，祈求他平息愤怒，
天神听见歌声和祈祷，心里很喜悦。
太阳下沉，昏暗的夜晚随即来临，
他们躺在船尾的缆索旁边安眠。
当那初升的有玫瑰色手指的黎明呈现时，
他们就开船回返，向阿开奥斯人的
广阔营地出发，远射的阿波罗给他们
送来温和的风，他们就立起桅杆，
展开白色的帐篷。和风灌满帆兜，
船行的时候，紫色的波浪在船头发出
响亮的歌声，船破浪航行，走完了水程。
他们到达阿开奥斯人的宽阔营地，
把黑色的船拖上岸，高高放在沙丘上，
船身下面支上一排很长的木架，
他们自己分散到各自的船只和营帐里。
佩琉斯的儿子、神的后裔、腿脚敏捷的
阿基琉斯满腔愤怒，坐在快船边。
他不去参加可以博取荣誉的集会，
也不参加战斗，留下来损伤自己的心，
盼望作战的呼声和战斗及早来临。
到了第十二次曙光照临的时候，
那些永生的天神全体在宙斯的带领下
回到奥林波斯。忒提斯并没有忘记
她儿子请求的事，她从海波里升起来，
大清早登上广阔的天空和奥林波斯。
她发现克罗诺斯的鸣雷闪电的儿子
远离众神，坐在奥林波斯群峰的
最高岭上。她坐在他面前，左手抱住
他的膝头，右手摸着他的下巴，
向克罗诺斯之子宙斯这样祈求：
“父亲宙斯，如果我曾在永生的天神中
用言行帮助你，请你满足我的心愿。
你要重视我的儿子，他命中注定
比别人早死。现在阿伽门农国王
侮辱了他，抢走了他的荣誉礼物。
奥林波斯的智慧神，请你为他报复，
暂且给特洛亚人以力量，使阿开奥斯人
尊重我的儿子，给予他应得的赔偿。”
她这样说，集云的神宙斯不回答，
坐在那里默默无言。忒提斯抱住
他的膝头，抱紧不松手，再次追问：
“诚心答应我，点点头，要不然你就拒绝，
你是无所畏惧的；让我知道得很清楚，
我在众神当中是多么不受重视。”
集云的神宙斯很烦恼，回答她这样说：
“这件事真有害，你会使我与赫拉为敌，
她会用一些责骂的话使我生气。
她总是在永生的天神当中同我争吵，
说我在这场战争中帮助特洛亚人。
你且离开这里，免得被赫拉看见；
这件事我会关心，促使它成为事实。
现在我就点一点头，使你放心，
对于全体永生的天神，这是我发出的
最大的保证，因为只要我点一点头，
不会收回，不会有诈，不会不应验。”
克罗诺斯的儿子一边说，一边垂下
他的浓黑的眉毛，一片美好的头发
从大王的永生的头上飘下，震动天山。
事情商定，两位神分手；女神直接
从灿烂的奥林波斯山上跃进深海，
宙斯则回到他的宫廷，全体天神
从座位上面起身，站在父亲面前；
没有一位敢于等待他走上前来，
大家都恭立面迎。宙斯在宝座上就坐，
赫拉看见他，她不是不知道老海神之女，
银脚的忒提斯曾经同他商量事情。
她立刻讥笑克罗诺斯之子宙斯：
“狡猾的东西，是哪一位神同你商谈？
你总是远远地离开我，对你偷偷地
考虑的事情下判断。你从来不高高兴兴地
把你心里想做的事情老实告诉我。”
凡人和天神的父亲这样回答她说：
“赫拉，别想知道我说的每一句话，
那会使你难堪，尽管你身为天后。
凡是你宜于听见的事情，没有哪位神明
或世间凡人会先于你更早地知道；
凡是我想躲开众神考虑的事情，
你便不要详细询问，也不要探听。”
牛眼睛的可敬的赫拉这样回答他说：
“克罗诺斯的最可畏的儿子，你说的什么话？
我从前并没有过分地细问你或者探听，
你总是安安静静地计划你想做的事情。
现在我很恐慌，怕海中老人的女儿，
银脚的忒提斯劝诱你，大清早她坐在你身边，
抱住你的膝头，我认为你曾经点头
表示要看重她的儿子阿基琉斯，
使许多人战死在阿开奥斯人的船边。”
集云的神宙斯回答女神这样说：
“好女神，你认为我逃不出你的注意，
可是你不能完全办到，反而使你
离开我的心更远些，那对你更是不利。
如果事情真是那样，那是我所喜欢。
你且安静地坐下来，听听我说些什么，
免得奥林波斯的天神无力阻挡我前来，
当我对你伸出这两只无敌的大手时。”
他这样说，牛眼睛的可敬的赫拉惊恐，
她默默无言坐下来，压住自己的心跳。
宙斯宫廷中的众天神心里感到烦恼，
那闻名的神匠赫菲斯托斯首先发言，
使他的母亲、白臂的赫拉感到高兴：
“这是一件有害的事，真是难以忍受，
如果你们两位为了凡人的缘故
这样争执起来，使众神吵吵嚷嚷，
我们就不能享受一顿美味的饮食，
因为坏事占据上风，获得胜利。
我要奉劝母亲——尽管她很小心谨慎——
讨父亲高兴，使他不再谴责斥骂，
把饮食打乱。不要惹奥林波斯的闪电神
想把我们全都从座位上推下去，
因为他最强大。你心平气和，同他攀谈，
使奥林波斯大神对我们宽厚和善。”
他这样说，跳起来把一只双重的杯子，
放在他的母亲手里，对她这样说：
“母亲，你忍耐忍耐吧，压住你的烦恼，
免得我——尽管你是我最最亲爱的人——
眼看你挨打，却不能对你援助而发愁，
因为与奥林波斯山上的大神难以抗争。
记得从前有一次我曾经很想帮助你，
他抓住我的两只脚，把我抛出天门，
我整天脑袋朝下地坠落，直到日落时
才坠到利姆诺斯岛，只剩下一点性命，
落地时辛提埃斯人友好地接待了我。”
他这样说，白臂女神赫拉笑笑，
含笑从她的儿子手里把杯子接过。
他从调缸里舀出甜蜜的红色神液，
从左到右一一斟给别的天神。
那些永乐的天神看见赫菲斯托斯
在宫廷忙忙碌碌，个个大笑不停。
他们整天宴饮，直到日落时分，
他们心里不觉得缺少相等的一份，
宴会上还有阿波罗持有的漂亮的七弦琴
和用美妙歌声相和的文艺女神们。
直到太阳的灿烂光线下沉的时候，
他们才各自回到家里躺下来睡眠，
他们的宫殿是闻名的跛足神赫菲斯托斯
精心为他们建筑起来，费尽聪明的心机。
奥林波斯的闪电神宙斯在甜蜜睡意
来临的时候，去到他惯常躺卧的床榻，
他落枕入梦，金座赫拉躺在他身边。
ΙΛΙΑΔΟΣ A
Mῆνιν ἄειδε, θεά, Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος
οὐλομένην, ἣ μυρί᾽ Ἀχαιοῖς ἄλγε᾽ ἔθηκε,
πολλὰς δ᾽ ἰφθίμους ψυχὰς Ἄϊδι προΐαψεν
ἡρώων, αὐτοὺς δὲ ἑλώρια τεῦχε κύνεσσιν
οἰωνοῖσί τε πᾶσι, Διὸς δ᾽ ἐτελείετο βουλή,
ἐξ οὗ δὴ τὰ πρῶτα διαστήτην ἐρίσαντε
Ἀτρεΐδης τε ἄναξ ἀνδρῶν καὶ δῖος Ἀχιλλεύς.
Tίς τ᾽ ἄρ σφωε θεῶν ἔριδι ξυνέηκε μάχεσθαι；
Λητοῦς καὶ Διὸς υἱός· ὁ γὰρ βασιλῆϊ χολωθεὶς
νοῦσον ἀνὰ στρατὸν ὦρσε κακήν, ὀλέκοντο δὲ λαοί,
οὕνεκα τὸν Χρύσην ἠτίμασεν ἀρητῆρα
Ἀτρεΐδης· ὁ γὰρ ἦλθε θοὰς ἐπὶ νῆας Ἀχαιῶν
λυσόμενός τε θύγατρα φέρων τ᾽ ἀπερείσι᾽ ἄποινα,
στέμματ᾽ ἔχων ἐν χερσὶν ἑκηβόλου Ἀπόλλωνος
χρυσέῳ ἀνὰ σκήπτρῳ, καὶ λίσσετο πάντας Ἀχαιούς,
Ἀτρεΐδα δὲ μάλιστα δύω, κοσμήτορε λαῶν·
“ Ἀτρεΐδαι τε καὶ ἄλλοι ἐϋκνήμιδες Ἀχαιοί,
ὑμῖν μὲν θεοὶ δοῖεν Ὀλύμπια δώματ᾽ ἔχοντες
ἐκπέρσαι Πριάμοιο πόλιν, ἐῢ δ᾽ οἴκαδ᾽ ἱκέσθαι·
παῖδα δ᾽ ἐμοὶ λύσαιτε φίλην, τὰ δ᾽ ἄποινα δέχεσθαι,
ἁζόμενοι Διὸς υἱὸν ἑκηβόλον Ἀπόλλωνα.”
Ἒνθ᾽ ἄλλοι μὲν πάντες ἐπευφήμησαν Ἀχαιοὶ
αἰδεῖσθαί θ᾽ ἱερῆα καὶ ἀγλαὰ δέχθαι ἄποινα·
ἀλλ᾽ οὐκ Ἀτρεΐδῃ Ἀγαμέμνονι ἥνδανε θυμῷ,
ἀλλὰ κακῶς ἀφίει,κρατερὸν δ᾽ ἐπὶ μῦθον ἔτελλε·
“μή σε,γέρον, κοίλῃσιν ἐγὼ παρὰ νηυσὶ κιχείω
ἢ νῦν δηθύνοντ᾽ ἢ ὕστερον αὖτις ἰόντα,
μή νύ τοι οὐ χραίσμῃ σκῆπτρον καὶ στέμμα θεοῖο.
τὴν δ᾽ ἐγὼ οὐ λύσω. πρίν μιν καὶ γῆρας ἔπεισιν
ἡμετέρῳ ἐνὶ οἴκῳ ἐν Ἄργεϊ, τηλόθι πάτρης,
ἱστὸν ἐποιχομένην καὶ ἐμὸν λέχος ἀντιόωσαν·
ἀλλ᾽ ἴθι, μή, μ᾽ ἐρέθιζε, σαώτερος ὥς κε νέηαι.”
Ὣς ἔφατ᾽, ἔδδεισεν δ᾽ ὁ γέρων καὶ ἐπείθετο μύθῳ·
βῆ δ᾽ ἀκέων παρὰ θῖνα πολυφλοίσβοιο θαλάσσης·
πολλὰ δ᾽ ἔπειτ᾽ ἀπάνευθε κιὼν ἠρᾶθ᾽ ὁ γεραιὸς
Ἀπόλλωνι ἄνακτι, τὸν ἠΰκομος τέκε Λητώ.
“κλῦθί μευ, ἀργυρότοξ᾽, ὃς Χρύσην ἀμφιβέβηκας
Κίλλαν τε ζαθέην Τενέδοιό τε ἶφι ἀνάσσεις,
Σμινθεῦ εἴ ποτέ τοι χαρίεντ᾽ ἐπὶ νηὸν ἔρεψα,
ἢ εἰ δή ποτέ τοι κατὰ πίονα μηρί᾽ ἔκηα
ταύρων ἠδ᾽ αἰγῶν, τὸδέ μοι κρήηνον ἐέλδωρ·
τίσειαν Δαναοὶ ἐμὰ δάκρυα σοῖσι βέλεσσιν.”
Ὣς ἔφατ᾽ εὐχόμενος, τοῦ δ᾽ ἔκλυε Φοῖβος Ἀπόλλων,
βῆ δὲ κατ᾽ Οὐλύμποιο καρήνων χωόμενος κῆρ,
τόξ᾽ ὤμοισιν ἔχων ἀμφηρεφέα τε φαρέτρην.
ἔκλαγξαν δ᾽ ἄρ᾽ ὀϊστοὶ ἐπ᾽ ὤμων χωομένοιο,
αὐτοῦ κινηθέντος. ὁ δ᾽ ἤϊε νυκτὶ ἐοικώς.
ἕζετ᾽ ἔπειτ᾽ ἀπάνευθε νεῶν,μετὰ δ᾽ ἰὸν ἕηκε·
δεινὴ δὲ κλαγγὴ γένετ᾽ ἀργυρέοιο βιοῖο.
οὐρῆας μὲν πρῶτον ἐπῴχετο καὶ κύνας ἀργούς,
αὐτὰρ ἔπειτ᾽ αὐτοῖσι βέλος ἐχεπευκὲς ἐφιεὶς
βάλλ᾽· αἰεὶ δὲ πυραὶ νεκύων καίοντο θαμειαί.
᾽ Eννῆμαρ μὲν ἀνὰ στρατὸν ᾤχετο κῆλα θεοῖο,
τῇ δεκάτῃ δ᾽ ἀγορὴνδὲ καλέσσατο λαὸν Ἀχιλλεύς·
τῷ γὰρ ἐπὶ φρεσὶ θῆκε θεὰ λευκώλενος Ἥρη.
κήδετο γὰρ Δαναῶν, ὅτι ῥα θνῄσκοντας ὁρᾶτο.
οἳ δ᾽ ἐπεὶ οὖν ἤγερθεν ὁμηγερέες τ᾽ ἐγένοντο,
τοῖσι δ᾽ ἀνιστάμενος μετέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς.
“Ἀτρεΐδη, νῦν ἄμμε παλιμπλαγχθέντας ὀΐω
ἂ ψ ἀπονοστήσειν, εἴ κεν θάνατόν γε φύγοιμεν,
εἰ δὴ ὁμοῦ πόλεμός τε δαμᾷ καὶ λοιμὸς Ἀχαιούς.
ἀλλ᾽ ἄγε δή τινα μάντιν ἐρείομεν ἢ ἱερῆα,
ἢ καὶ ὀνειροπόλον, καὶ γάρ τ᾽ ὄναρ ἐκ Διός ἐστιν,
ὅς κ᾽ εἴποι ὅ τι τόσσον ἐχώσατο Φοῖβος Ἀπόλλων,
εἴτ᾽ ἄρ᾽ ὅ γ᾽ εὐχωλῆς ἐπιμέμφεται εἴθ᾽ ἑκατόμβης,
αἴ κέν πως ἀρνῶν κνίσης αἰγῶν τε τελείων
βούλεται ἀντιάσας ἡμῖν ἀπὸ λοιγὸν ἀμῦναι.”
Ἦ τοι ὅ γ᾽ ὣς εἰπὼν κατ᾽ ἄρ᾽ ἕζετο· τοῖσι δ᾽ ἀνέστη
Κάλχας Θεστορίδης, οἰωνοπόλων ὄχ᾽ ἄριστος,
ὃς ᾔδη τά τ᾽ ἐόντα τά τ᾽ ἐσσόμενα πρό τ᾽ ἐόντα,
καὶ νήεσσ᾽ ἡγήσατ᾽ Ἀχαιῶν Ἴλιον εἴσω
ἣν διὰ μαντοσύνην, τήν οἱ πόρε Φοῖβος Ἀπόλλων.
ὅ σφιν ἐῢ φρονέων ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν·
“ὦ Ἀχιλεῦ, κέλεαί με, Διἱφίλε, μυθήσασθαι
μῆνιν Ἀπόλλωνος ἑκατηβελέταο ἄνακτος·
τοὶγὰρ ἐγὼν ἐρέω. σὺ δὲ σύνθεο καί μοι ὄμοσσον
ἦ μέν μοι πρόφρων ἔπεσιν καὶ χερσὶν ἀρήξειν·
ἦ γὰρ ὀΐομαι ἄνδρα χολωσέμεν, ὃς μέγα πάντων
Ἀργείων κρατέει καί οἱ πείθονται Ἀχαιοί.
κρείσσων γὰρ βασιλεὺς, ὅτε χώσεται ἀνδρὶ χέρηϊ.
εἴ περ γάρ τε χόλον γε καὶ αὐτῆμαρ καταπέψῃ,
ἀλλά τε καὶ μετόπισθεν ἔχει κότον, ὄφρα τελέσσῃ
ἐν στήθεσσιν ἑοῖσι. σὺ δὲ φράσαι εἴ με σαώσεις.”
Tὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς·
“θαρσήσας μάλα εἰπὲ θεοπρόπιον ὅ τι οἶσθα·
οὐ μὰ γὰρ Ἀπόλλωνα διίφίλον, ᾧ τε σὺ, Κάλχαν,
εὐχόμενος Δαναοῖσι θεοπροπίας ἀναφαίνεις,
οὔ τις ἐμεῦ ζῶντος καὶ ἐπὶ χθονὶ δερκομένοιο
σοὶ κοίλῃς παρὰ νηυσί βαρείας χεῖρας ἐποίσει
συμπάντων Δαναῶν,οὐδ᾽ ἢν Ἀγαμέμνονα εἴπῃς,
ὃς νῦν πολλὸν ἄριστος Ἀχαιῶν εὔχεται εἶναι.”
Kαὶ τότε δὴ θάρσησε καὶ ηὔδα μάντις ἀμύμων·
“οὔτ᾽ ἄρ ὅ γ᾽ εὐχωλῆς ἐπιμέμφεται οὔθ᾽ ἑκατόμβης,
ἀλλ᾽ ἕνεκ᾽ ἀρητῆρος, ὃν ἠτίμησ᾽ Ἀγαμέμνων
οὐδ᾽ ἀπέλυσε θύγατρα καὶ οὐκ ἀπεδέξατ᾽ ἄποινα,
τοὔνεκ᾽ ἄρ᾽ ἄλγε᾽ ἔδωκεν ἑκηβόλος ἠδ᾽ ἔτι δώσει·
οὐδ᾽ ὅ γε πρὶν Δαναοῖσιν ἀεικέα λοιγὸν ἀπώσει,
πρίν γ᾽ ἀπὸ πατρὶ φίλῳ δόμεναι ἑλικώπιδα κούρην
ἀπριάτην ἀνάποινον,ἄγειν θ᾽ ἱερὴν ἑκατόμβην
ἐς Χρύσην· τότε κέν μιν ἱλασσάμενοι πεπίθοιμεν.”
Ἦ τοι ὅ γ᾽ ὣς εἰπὼν κατ᾽ ἄρ᾽ ἕζετο· τοῖσι δ᾽ ἀνέστη
ἥρως Ἀτρεΐδης εὐρὺ κρείων Ἀγαμέμνων
ἀχνύμενος· μένεος δὲ μέγα φρένες ἀμφι μέλαιναι
πίμπλαντ᾽, ὄσσε δέ οἱ πυρὶ λαμπετόωντι ἐΐκτην.
Κάλχαντα πρώτιστα κάκ᾽ ὀσσόμενος προσέειπε·
“μάντι κακῶν, οὐ πώ ποτέ μοι τὸ κρήγυον εἶπας·
αἰεί τοι τὰ κάκ᾽ ἐστὶ φίλα φρεσὶ μαντεύεσθαι,
ἐσθλὸν δ᾽ οὔτέ τί πω εἶπας ἔπος οὔτ᾽ ἐτέλεσσας.
καὶ νῦν ἐν Δαναοῖσι θεοπροπέων ἀγορεύεις
ὡς δὴ τοῦδ᾽ ἕνεκά σφιν ἑκηβόλος ἄλγεα τεύχει,
οὕνεκ᾽ ἐγὼ κούρης Χρυσηΐδος ἀγλά᾽ ἄποινα
οὐκ ἔθελον δέξασθαι, ἐπεὶ πολὺ βούλομαι αὐτὴν
οἴκοι ἔχειν. καὶ γάρ ῥα Κλυταιμνήστρης προβέβουλα
κουριδίης ἀλόχου,ἐπεὶ οὔ ἑθέν ἐστι χερείων,
οὐ δέμας οὐδὲ φυήν,οὔτ᾽ ἂρ φρένας οὔτέ τι ἔργα.
ἀλλὰ καὶ ὥς ἐθέλω δόμεναι πάλιν, εἰ τό γ᾽ ἄμεινον·
βούλομ᾽ ἐγὼ λαὸν σόον ἔμμεναι ἢ ἀπολέσθαι.
αὐτὰρ ἐμοὶ γέρας αὐτίχ᾽ ἑτοιμάσατ᾽, ὄφρα μὴ οἶος
Ἀργείων ἀγέραστος ἔω, ἐπεὶ οὐδὲ ἔοικε·
λεύσσετε γὰρ τό γε πάντες, ὅ μοι γέρας ἔρχεται ἄλλῃ.”
Tὸν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα ποδάρκης δῖος Ἀχιλλεύς·
“Ἀτρεΐδη κύδιστε, φιλοκτεανώτατε πάντων,
πῶς γάρ τοι δώσουσι γέρας μεγάθυμοι Ἀχαιοί；
οὐδέ τί που ἴδμεν ξυνήϊα κείμενα πολλά,
ἀλλὰ τὰ μὲν πολίων ἐξεπράθομεν, τὰ δέδασται,
λαοὺς δ᾽ οὐκ ἐπέοικε παλίλλογα ταῦτ᾽ ἐπαγείρειν.
ἀλλὰ σὺ μὲν νῦν τήνδε θεῷ πρόες· αὐτὰρ Ἀχαιοὶ
τριπλῇ τετραπλῇ τ᾽ ἀποτίσομεν,αἴ κέ ποθι Ζεὺς
δῷσι πόλιν Τροίην ἐϋτείχεον ἐξαλαπάξαι.”
Tὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη κρείων Ἀγαμέμνων·
“μὴ δὴ οὕτως, ἀγαθός περ ἐὼν, θεοείκελ᾽ Ἀχιλλεῦ,
κλέπτε νόῳ,ἐπεὶ οὐ παρελεύσεαι οὐδέ με πείσεις.
ἦ ἐθέλεις, ὄφρ᾽ αὐτὸς ἔχῃς γέρας,αὐτὰρ ἔμ᾽ αὔτως
ἧσθαι δευόμενον, κέλεαι δέ με τήνδ᾽ ἀποδοῦναι；
ἀλλ᾽ εἰ μὲν δώσουσι γέρας μεγάθυμοι Ἀχαιοὶ,
ἄρσαντες κατὰ θυμὸν, ὅπως ἀντάξιον ἔσται·
εἰ δέ κε μὴ δώωσιν, ἐγὼ δέ κεν αὐτὸς ἕλωμαι
ἢ τεὸν ἢ Αἴαντος ἰὼν γέρας, ἢ Ὀδυσῆος
ἄξω ἑλών· ὃ δέ κεν κεχολώσεται, ὅν κεν ἵκωμαι.
ἀλλ᾽ ἤ τοι μὲν ταῦτα μεταφρασόμεσθα καὶ αὖτις,
νῦν δ᾽ ἄγε νῆα μέλαιναν ἐρύσσομεν εἰς ἅλα δῖαν,
ἐν δ᾽ ἐρέτας ἐπιτηδὲς ἀγείρομεν,ἐς δ᾽ ἑκατόμβην
θείομεν, ἂν δ᾽ αὐτὴν Χρυσηΐδα καλλιπάρῃον
βήσομεν· εἷς δέ τις ἀρχὸς ἀνὴρ βουληφόρος ἔστω,
ἢ Αἴας ἢ Ἰδομενεὺς ἢ δῖος Ὀδυσσεὺς
ἠὲ σὺ, Πηλεΐδη, πάντων ἐκπαγλότατ᾽ ἀνδρῶν,
ὄφρ᾽ ἥμιν ἑκάεργον ἱλάσσεαι ἱερὰ ῥέξας.”
Tὸν δ᾽ ἄρ᾽ ὑπόδρα ἰδὼν προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς·
“ὤ μοι, ἀναιδείην ἐπιειμένε, κερδαλεόφρον,
πῶς τίς τοι πρόφρων ἔπεσιν πείθηται Ἀχαιῶν
ἢ ὁδὸν ἐλθέμεναι ἢ ἀνδράσιν ἶφι μάχεσθαι；
οὐ γὰρ ἐγὼ Τρώων ἕνεκ᾽ ἤλυθον αἰχμητάων
δεῦρο μαχησόμενος,ἐπεὶ οὔ τί μοι αἴτιοί εἰσιν·
οὐ γὰρ πώ ποτ᾽ ἐμὰς βοῦς ἤλασαν οὐδὲ μὲν ἵππους,
οὐδέ ποτ᾽ ἐν Φθίῃ ἐριβώλακι βωτιανείρῃ
καρπὸν ἐδηλήσαντ᾽,ἐπεὶ ἦ μάλα πολλὰ μεταξὺ
οὔρεά τε σκιόεντα θάλασσά τε ἠχήεσσα·
ἀλλὰ σοὶ,ὦ μέγ᾽ ἀναιδὲς,ἅμ᾽ ἑσπόμεθ᾽,ὄφρα σὺ χαίρῃς,
τιμὴν ἀρνύμενοι Μενελάῳ σοί τε, κυνῶπα,
πρὸς Τρώων· τῶν οὔ τι μετατρέπῃ οὐδ᾽ ἀλεγίζεις·
καὶ δή μοι γέρας αὐτὸς ἀφαιρήσεσθαι ἀπειλεῖς,
ᾧ ἔπι πολλὰ μόγησα, δόσαν δέ μοι υἷες Ἀχαιῶν.
οὐ μὲν σοί ποτε ἶσον ἔχω γέρας, ὁππότ᾽ Ἀχαιοὶ
Τρώων ἐκπέρσωσ᾽ ἐῢ ναιόμενον πτολίεθρον·
ἀλλὰ τὸ μὲν πλεῖον πολυάϊκος πολέμοιο
χεῖρες ἐμαὶ διέπουσ᾽· ἀτὰρ ἤν ποτε δασμὸς ἵκηται,
σοὶ τὸ γέρας πολὺ μεῖζον, ἐγὼ δ᾽ ὀλίγον τε φίλον τε
ἔρχομ᾽ ἔχων ἐπὶ νῆας,ἐπεί κε κάμω πολεμίζων.
νῦν δ᾽ εἶμι Φθίην δ᾽, ἐπεὶ ἦ πολὺ φέρτερόν ἐστιν
οἴκαδ᾽ ἴμεν σὺν νηυσὶ κορωνίσιν,οὐδέ σ᾽ ὀΐω
ἐνθάδ᾽ ἄτιμος ἐὼν ἄφενος καὶ πλοῦτον ἀφύξειν.”
Tὸν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων·
“φεῦγε μάλ᾽,εἴ τοι θυμὸς ἐπέσσυται, οὐδέ σ᾽ ἔγω γε
λίσσομαι εἵνεκ᾽ ἐμεῖο μένειν· πάρ᾽ ἐμοι γε καὶ ἄλλοι
οἵ κέ με τιμήσουσι,μάλιστα δὲ μητίετα Ζεύς.
ἔχθιστος δέ μοί ἐσσι διοτρεφέων βασιλήων·
αἰεὶ γάρ τοι ἔρις τε φίλη πόλεμοί τε μάχαι τε.
εἰ μάλα καρτερός ἐσσι,θεός που σοὶ τό γ᾽ ἔδωκεν.
οἴκαδ᾽ ἰὼν σὺν νηυσί τε σῇς καὶ σοῖς ἑτάροισι
Μυρμιδόνεσσιν ἄνασσε, σέθεν δ᾽ ἐγὼ οὐκ ἀλεγίζω
οὐδ᾽ ὄθομαι κοτέοντος. ἀπειλήσω δέ τοι ὧδε·
ὡς ἔμ᾽ ἀφαιρεῖται Χρυσηΐδα Φοῖβος Ἀπόλλων,
τὴν μὲν ἐγὼ σὺν νηΐ τ᾽ ἐμῇ καὶ ἐμοῖς ἑτάροισι
πέμψω, ἐγὼ δέ κ᾽ ἄγω Βρισηΐδα καλλιπάρῃον
αὐτὸς ἰὼν κλισίην, τὸ σὸν γέρας, ὄφρ᾽ ἐῢ εἰδῇς
ὅσσον φέρτερός εἰμι σέθεν,στυγέῃ δὲ καὶ ἄλλος
ἶσον ἐμοὶ φάσθαι καὶ ὁμοιωθήμεναι ἄντην.”
Ὣς φάτο· Πηλεΐωνι δ᾽ ἄχος γένετ᾽, ἐν δέ οἱ ἦτορ
στήθεσσιν λασίοισι διάνδιχα μερμήριξεν,
ἢ ὅ γε φάσγανον ὀξὺ ἐρυσσάμενος παρὰ μηροῦ
τοὺς μὲν ἀναστήσειεν,ὃ δ᾽ Ἀτρεΐδην ἐναρίζοι,
ἦε χόλον παύσειεν ἐρητύσειέ τε θυμόν.
ἧος ὁ ταῦθ᾽ ὥρμαινε κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμόν,
ἕλκετο δ᾽ ἐκ κολεοῖο μέγα ξίφος,ἦλθε δ᾽ Ἀθήνη
οὐρανόθεν· πρὸ γὰρ ἧκε θεὰ λευκώλενος Ἥρη,
ἄμφω ὁμῶς θυμῷ φιλέουσά τε κηδομένη τε.
στῆ δ᾽ ὄπιθεν,ξανθῆς δὲ κόμης ἕλε Πηλεΐωνα
οἴῳ φαινομένη· τῶν δ᾽ ἄλλων οὔ τις ὁρᾶτο.
θάμβησεν δ᾽ Ἀχιλεύς,μετὰ δ᾽ ἐτράπετ᾽, αὐτίκα δ᾽ ἔγνω
Παλλάδ᾽ Ἀθηναίην· δεινὼ δέ οἱ ὄσσε φάανθεν·
καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
“τίπτ᾽ αὖτ᾽, αἰγιόχοιο Διὸς τέκος, εἰλήλουθας；
ἦ ἵνα ὕβριν ἴδῃς Ἀγαμέμνονος Ἀτρεΐδαο；
ἀλλ᾽ ἔκ τοι ἐρέω, τὸ δὲ καὶ τελέεσθαι ὀΐω·
ᾗς ὑπεροπλίῃσι τάχ᾽ ἄν ποτε θυμὸν ὀλέσσῃ·”
Tὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη·
“ἦλθον ἐγὼ παύσουσα τεὸν μένος, αἴ κε πίθηαι,
οὐρανόθεν· πρὸ δέ μ᾽ ἧκε θεὰ λευκώλενος Ἥρη,
ἄμφω ὁμῶς θυμῷ φιλέουσά τε κηδομένη τε.
ἀλλ᾽ ἄγε λῆγ᾽ ἔριδος, μηδὲ ξίφος ἕλκεο χειρί·
ἀλλ᾽ ἤ τοι ἔπεσιν μὲν ὀνείδισον ὡς ἔσεταί περ·
ὧδε γὰρ ἐξερέω, τὸ δὲ καὶ τετελεσμένον ἔσται.
καί ποτέ τοι τρὶς τόσσα παρέσσεται ἀγλαὰ δῶρα
ὕβριος εἵνεκα τῆσδε· σὺ δ᾽ ἴσχεο,πείθεο δ᾽ ἡμῖν.”
Tὴν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς·
“χρὴ μὲν σφωΐτερόν γε, θεὰ, ἔπος εἰρύσσασθαι
καὶ μάλα περ θυμῷ κεχολωμένον· ὧς γὰρ ἄμεινον.
ὅς κε θεοῖς ἐπιπείθηται, μάλα τ᾽ ἔκλυον αὐτοῦ.”
Ἦ καὶ ἐπ᾽ ἀργυρέῃ κώπῃ σχέθε χεῖρα βαρεῖαν,
ἂψ δ᾽ ἐς κουλεὸν ὦσε μέγα ξίφος,οὐδ᾽ ἀπίθησε
μύθῳ Ἀθηναίης· ἣ δ᾽ Οὔλυμπόνδὲ βεβήκει
δώματ᾽ ἐς αἰγιόχοιο Διὸς μετὰ δαίμονας ἄλλους.
Πηλεΐδης δ᾽ ἐξαῦτις ἀταρτηροῖς ἐπέεσσιν
Ἀτρεΐδην προσέειπε, καὶ οὔ πω λῆγε χόλοιο·
οἰνοβαρές,κυνὸς ὄμματ᾽ ἔχων,κραδίην δ᾽ ἐλάφοιο,
οὔτέ ποτ᾽ ἐς πόλεμον ἅμα λαῷ θωρηχθῆναι
οὔτε λόχονδ᾽ ἰέναι σὺν ἀριστήεσσιν Ἀχαιῶν
τέτληκας θυμῷ· τὸ δέ τοι κὴρ εἴδεται εἶναι.
ἦ πολὺ λώϊόν ἐστι κατὰ στρατὸν εὐρὺν Ἀχαιῶν
δῶρ᾽ ἀποαιρεῖσθαι ὅς τις σέθεν ἀντίον εἴπῃ·
δημοβόρος βασιλεὺς, ἐπεὶ οὐτιδανοῖσιν ἀνάσσεις·
ἦ γὰρ ἂν, Ἀτρεΐδη, νῦν ὕστατα λωβήσαιο.
ἀλλ᾽ ἔκ τοι ἐρέω καὶ ἐπὶ μέγαν ὅρκον ὀμοῦμαι·
ναὶ μὰ τόδε σκῆπτρον,τὸ μὲν οὔ ποτε φύλλα καὶ ὄζους
φύσει,ἐπεὶ δὴ πρῶτα τομὴν ἐν ὄρεσσι λέλοιπεν,
οὐδ᾽ ἀναθηλήσει· περὶ γάρ ῥά ἑ χαλκὸς ἔλεψε
φύλλά τε καὶ φλοιόν,νῦν αὖτέ μιν υἷες Ἀχαιῶν
ἐν παλάμῃς φορέουσι δικασπόλοι,οἵ τε θέμιστας
πρὸς Διὸς εἰρύαται· ὁ δέ τοι μέγας ἔσσεται ὅρκος·
ἦ ποτ᾽ Ἀχιλλῆος ποθὴ ἵξεται υἷας Ἀχαιῶν
σύμπαντας· τότε δ᾽ οὔ τι δυνήσεαι ἀχνύμενός περ
χραισμεῖν, εὖτ᾽ ἂν πολλοὶ ὑφ᾽ Ἕκτορος ἀνδροφόνοιο
θνήσκοντες πίπτωσι· σὺ δ᾽ ἔνδοθι θυμὸν ἀμύξεις
χωόμενος ὅ τ᾽ ἄριστον Ἀχαιῶν οὐδὲν ἔτισας.”
Ὥς φάτο Πηλεΐδης,ποτὶ δὲ σκῆπτρον βάλε γαίῃ
χρυσείοις ἥλοισι πεπαρμένον, ἕζετο δ᾽ αὐτός·
Ἀτρεΐδης δ᾽ ἑτέρωθεν ἐμήνιε· τοῖσι δὲ Νέστωρ
ἡδυεπὴς ἀνόρουσε, λιγὺς Πυλίων ἀγορητής,
τοῦ καὶ ἀπὸ γλώσσης μέλιτος γλυκίων ῥέεν αὐδή.
τῷ δ᾽ ἤδη δύο μὲν γενεαὶ μερόπων ἀνθρώπων
ἐφθίαθ᾽,οἵ οἱ πρόσθεν ἅμα τράφεν ἠδ᾽ ἐγένοντο
ἐν Πύλῳ ἠγαθέῃ,μετὰ δὲ τριτάτοισιν ἄνασσεν.
ὅ σφιν ἐῢ φρονέων ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν·
“ὦ πόποι, ἦ μέγα πένθος Ἀχαιΐδα γαῖαν ἱκάνει·
ἦ κεν γηθήσαι Πρίαμος Πριάμοιό τε παῖδες
ἄλλοι τε Τρῶες μέγα κεν κεχαροίατο θυμῷ,
εἰ σφῶϊν τάδε πάντα πυθοίατο μαρναμένοιϊν,
οἳ περὶ μὲν βουλὴν Δαναῶν,περὶ δ᾽ ἐστὲ μάχεσθαι.
ἀλλὰ πίθεσθ᾽· ἄμφω δὲ νεωτέρω ἐστὸν ἐμεῖο.
ἤδη γάρ ποτ᾽ ἐγὼ καὶ ἀρείοσιν ἠέ περ ὑμῖν
ἀνδράσιν ὡμίλησα,καὶ οὔ ποτέ μ᾽ οἵ γ᾽ ἀθέριζον.
οὐ γάρ πω τοίους ἴδον ἀνέρας οὐδὲ ἴδωμαι,
οἷον Πειρίθοόν τε Δρύαντά τε, ποιμένα λαῶν,
Καινέα τ᾽ Ἐξάδιόν τε καὶ ἀντίθεον Πολύφημον,
Θησέα τ᾽ Αἰγεΐδην,ἐπιείκελον ἀθανάτοισιν.
κάρτιστοι δὴ κεῖνοι ἐπιχθονίων τράφεν ἀνδρῶν·
κάρτιστοι μὲν ἔσαν καὶ καρτίστοις ἐμάχοντο,
φηρσὶν ὀρεσκῴοισι, καὶ ἐκπάγλως ἀπόλεσσαν.
καὶ μὲν τοῖσιν ἐγὼ μεθομίλεον ἐκ Πύλου ἐλθὼν,
τηλόθεν ἐξ ἀπίης γαίης· καλέσαντο γὰρ αὐτοί.
καὶ μαχόμην κατ᾽ ἔμ᾽ αὐτὸν ἐγώ· κείνοισι δ᾽ ἂν οὔ τις
τῶν οἳ νῦν βροτοί εἰσιν ἐπιχθόνιοι μαχέοιτο·
καὶ μέν μευ βουλέων ξύνιεν πείθοντό τε μύθῳ.
ἀλλὰ πίθεσθε καὶ ὔμμες,ἐπεὶ πείθεσθαι ἄμεινον.
μήτε σὺ τόνδ᾽ ἀγαθός περ ἐὼν ἀποαίρεο κούρην,
ἀλλ᾽ ἔα, ὥς οἱ πρῶτα δόσαν γέρας υἷες Ἀχαιῶν·
μήτε σὺ, Πηλείδη, ἔθελ᾽ ἐριζέμεναι βασιλῆϊ
ἀντιβίην,ἐπεὶ οὔ ποθ᾽ ὁμοίης ἔμμορε τιμῆς
σκηπτοῦχος βασιλεύς, ᾧ τε Ζεὺς κῦδος ἔδωκεν.
εἰ δὲ σὺ καρτερός ἐσσι, θεὰ δέ σε γείνατο μήτηρ,
ἀλλ᾽ ὅδε φέρτερός ἐστιν, ἐπεὶ πλεόνεσσιν ἀνάσσει.
Ἀτρεΐδη, σὺ δὲ παῦε τεὸν μένος· αὐτὰρ ἔγω γε
λίσσομ᾽ Ἀχιλλῆϊ μεθέμεν χόλον,ὃς μέγα πᾶσιν
ἕρκος Ἀχαιοῖσιν πέλεται πολέμοιο κακοῖο.”
Tὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη κρείων Ἀγαμέμνων·
“ναὶ δὴ ταῦτά γε πάντα, γέρον, κατὰ μοῖραν ἔειπες.
ἀλλ᾽ ὅδ᾽ ἀνὴρ ἐθέλει περὶ πάντων ἔμμεναι ἄλλων,
πάντων μὲν κρατέειν ἐθέλει, πάντεσσι δ᾽ ἀνάσσειν
πᾶσι δὲ σημαίνειν,ἅ τιν᾽ οὐ πείσεσθαι ὀΐω.
εἰ δέ μιν αἰχμητὴν ἔθεσαν θεοὶ αἰὲν ἐόντες,
τοὔνεκά οἱ προθέουσιν ὀνείδεα μυθήσασθαι；”
Tὸν δ᾽ ἄρ᾽ ὑποβλήδην ἠμείβετο δῖος Ἀχιλλεύς·
“ἦ γάρ κεν δειλός τε καὶ οὐτιδανὸς καλεοίμην,
εἰ δὴ σοὶ πᾶν ἔργον ὑπείξομαι ὅττί κεν εἴπῃς.
ἄλλοισιν δὴ ταῦτ᾽ ἐπιτέλλεο,μὴ γὰρ ἔμοι γε
σήμαιν᾽· οὐ γὰρ ἔγω γ᾽ ἔτι σοὶ πείσεσθαι ὀΐω.
ἄλλο δέ τοι ἐρέω,σὺ δ᾽ ἐνὶ φρεσὶ βάλλεο σῇσι·
χερσὶ μὲν οὔ τοι ἔγω γε μαχήσομαι εἵνεκα κούρης
οὔτε σοὶ οὔτέ τῳ ἄλλῳ,ἐπεί μ᾽ ἀφέλεσθέ γε δόντες·
τῶν δ᾽ ἄλλων ἅ μοί ἐστι θοῇ παρὰ νηῒ μελαίνῃ,
τῶν οὐκ ἄν τι φέροις ἀνελὼν ἀέκοντος ἐμεῖο.
εἰ δ᾽ ἄγε μὴν πείρησαι, ἵνα γνώωσι καὶ οἵδε·
αἶψά τοι αἷμα κελαινὸν ἐρωήσει περὶ δουρί. ”
Ὣς τώ γ᾽ ἀντιβίοισι μαχεσσαμένω ἐπέεσσιν
ἀνστήτην, λῦσαν δ᾽ ἀγορὴν παρὰ νηυσὶν Ἀχαιῶν.
Πηλεΐδης μὲν ἐπὶ κλισίας καὶ νῆας ἐΐσας
ἤϊε σύν τε Μενοιτιάδῃ καὶ οἷς ἑτάροισιν·
Ἀτρεΐδης δ᾽ ἄρα νῆα θοὴν ἅλαδὲ προέρυσσεν,
ἐν δ᾽ ἐρέτας ἔκρινεν ἐείκοσιν,ἐς δ᾽ ἑκατόμβην
βῆσε θεῷ,ἀνὰ δὲ Χρυσηΐδα καλλιπάρῃον
εἷσεν ἄγων· ἐν δ᾽ ἀρχὸς ἔβη πολύμητις Ὀδυσσεύς.
Oί μὲν ἔπειτ᾽ ἀναβάντες ἐπέπλεον ὑγρὰ κέλευθα,
λαοὺς δ᾽ Ἀτρεΐδης ἀπολυμαίνεσθαι ἄνωγεν·
οἳ δ᾽ ἀπελυμαίνοντο καὶ εἰς ἅλα λύματα βάλλον,
ἕρδον δ᾽ Ἀπόλλωνι τεληέσσας ἑκατόμβας
ταύρων ἠδ᾽ αἰγῶν παρὰ θῖν᾽ ἁλὸς ἀτρυγέτοιο·
κνίση δ᾽ οὐρανὸν ἷκεν ἑλισσομένη περὶ καπνῷ.
ς οἱ μὲν τὰ πένοντο κατὰ στρατόν· οὐδ᾽ Ἀγαμέμνων
λῆγ᾽ ἔριδος, τὴν πρῶτον ἐπηπείλησ᾽ Ἀχιλῆϊ,
ἀλλ᾽ ὅ γε Ταλθύβιόν τε καὶ Εὐρυβάτην προσέειπε,
τώ οἱ ἔσαν κήρυκε καὶ ὀτρηρὼ θεράποντε·
“ἔρχεσθον κλισίην Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος·
χειρὸς ἑλόντ᾽ ἀγέμεν Βρισηΐδα καλλιπάρῃον·
εἰ δέ κε μὴ δώῃσιν, ἐγὼ δέ κεν αὐτὸς ἕλωμαι
ἐλθὼν σὺν πλεόνεσσι· τό οἱ καὶ ῥίγιον ἔσται.”
Ὣς εἰπὼν προΐει, κρατερὸν δ᾽ ἐπὶ μῦθον ἔτελλε.
τὼ δ᾽ ἀέκοντε βάτην παρὰ θῖν᾽ ἁλὸς ἀτρυγέτοιο,
Μυρμιδόνων δ᾽ ἐπί τε κλισίας καὶ νῆας ἱκέσθην.
τὸν δ᾽ εὗρον παρά τε κλισίῃ καὶ νηῒ μελαίνῃ
ἥμενον· οὐδ᾽ ἄρα τώ γε ἰδὼν γήθησεν Ἀχιλλεύς.
τὼ μὲν ταρβήσαντε καὶ αἰδομένω βασιλῆα
στήτην, οὐδέ τί μιν προσεφώνεον οὐδ᾽ ἐρέοντο·
αὐτὰρ ὃ ἔγνω ᾗσιν ἐνὶ φρεσὶ φώνησέν τε·
“χαίρετε, κήρυκες, Διὸς ἄγγελοι ἠδὲ καὶ ἀνδρῶν
ἆσσον ἴτ᾽· οὔ τί μοι ὔμμες ἐπαίτιοι, ἀλλ᾽ Ἀγαμέμνων,
ὃ σφῶϊ προΐει Βρισηΐδος εἵνεκα κούρης.
ἀλλ᾽ ἄγε, διογενὲς Πατρόκλεες, ἔξαγε κούρην
καί σφωϊν δὸς ἄγειν· τὼ δ᾽ αὐτὼ μάρτυροι ἔστων
πρός τε θεῶν μακάρων πρός τε θνητῶν ἀνθρώπων,
καὶ πρὸς τοῦ βασιλῆος ἀπηνέος, εἴ ποτε δ᾽ αὖτε
χρειὼ ἐμεῖο γένηται ἀεικέα λοιγὸν ἀμῦναι
τοῖς ἄλλοις. ἦ γὰρ ὅ γ᾽ ὀλοιῇσι φρεσὶ θύει,
οὐδέ τι οἶδε νοῆσαι ἅμα πρόσσω καὶ ὀπίσσω,
ὅππως οἱ παρὰ νηυσὶ σόοι μαχέοιντο Ἀχαιοί. ”
Ὣς φάτο, Πάτροκλος δὲ φίλῳ ἐπεπείθεθ᾽ ἑταίρῳ
ἐκ δ᾽ ἄγαγε κλισίης Βρισηΐδα καλλιπάρῃον,
δῶκε δ᾽ ἄγειν· τὼ δ᾽ αὖτις ἴτην παρὰ νῆας Ἀχαιῶν.
ἣ δ᾽ ἀέκουσ᾽ ἅμα τοῖσι γυνὴ κίεν. αὐτὰρ Ἀχιλλεὺς
δακρύσας ἑτάρων ἄφαρ ἕζετο νόσφι λιασθείς,
θῖν᾽ ἔφ᾽ ἁλὸς πολιῆς,ὁρόων ἐπὶ οἴνοπα πόντον·
πολλὰ δὲ μητρὶ φίλῃ ἠρήσατο χεῖρας ὀρεγνύς·
“μῆτερ, ἐπεί μ᾽ ἔτεκές γε μινυνθάδιόν περ ἐόντα,
τιμήν πέρ μοι ὄφελλεν Ὀλύμπιος ἐγγυαλίξαι
Ζεὺς ὑψιβρεμέτης· νῦν δ᾽ οὐδέ με τυτθὸν ἔτισεν·
ἦ γάρ μ᾽ Ἀτρεΐδης εὐρὺ κρείων Ἀγαμέμνων
ἠτίμησεν· ἑλὼν γὰρ ἔχει γέρας, αὐτὸς ἀπούρας.”
Ὢς φάτο δάκρυ χέων,τοῦ δ᾽ ἔκλυε πότνια μήτηρ
ἡμένη ἐν βένθεσσιν ἁλὸς παρὰ πατρὶ γέροντι·
καρπαλίμως δ᾽ ἀνέδυ πολιῆς ἁλὸς ἠΰτ᾽ ὀμίχλη,
καί ῥα πάροιθ᾽ αὐτοῖο καθέζετο δάκρυ χέοντος,
χειρί τέ μιν κατέρεξεν, ἔπος τ᾽ ἔφατ᾽ ἔκ τ᾽ ὀνόμαζε·
“τέκνον, τί κλαίεις； τί δέ σε φρένας ἵκετο πένθος；
ἐξαύδα, μὴ κεῦθε νόῳ,ἵνα εἴδομεν ἄμφω. ”
Tὴν δὲ βαρὺ στενάχων προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς·
“οἶσθα. τί ἤ τοι ταῦτα ἰδυίῃ πάντ᾽ ἀγορεύω；
ᾠχόμεθ᾽ ἐς Θήβην, ἱερὴν πόλιν Ἠετίωνος,
τὴν δὲ διεπράθομέν τε καὶ ἤγομεν ἐνθάδε πάντα.
καὶ τὰ μὲν εὖ δάσσαντο μετὰ σφίσιν υἷες Ἀχαιῶν,
ἐκ δ᾽ ἕλον Ἀτρεΐδῃ Χρυσηΐδα καλλιπάρῃον.
Χρύσης δ᾽ αὖθ᾽ ἱερεὺς ἑκατηβόλου Ἀπόλλωνος
ἦλθε θοὰς ἐπὶ νῆας Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων
λυσόμενός τε θύγατρα φέρων τ᾽ ἀπερείσι᾽ ἄποινα,
στέμματ᾽ ἔχων ἐν χερσὶν ἑκηβόλου Ἀπόλλωνος
χρυσέῳ ἀνὰ σκήπτρῳ, καὶ λίσσετο πάντας Ἀχαιούς,
Ἀτρεΐδα δὲ μάλιστα δύω, κοσμήτορε λαῶν.
ἔνθ᾽ ἄλλοι μὲν πάντες ἐπευφήμησαν Ἀχαιοὶ
αἰδεῖσθαί θ᾽ ἱερῆα καὶ ἀγλαὰ δέχθαι ἄποινα·
ἀλλ᾽ οὐκ Ἀτρεΐδῃ Ἀγαμέμνονι ἥνδανε θυμῷ,
ἀλλὰ κακῶς ἀφίει, κρατερὸν δ᾽ ἐπὶ μῦθον ἔτελλε.
χωόμενος δ᾽ ὁ γέρων πάλιν ᾤχετο· τοῖο δ᾽ Ἀπόλλων
εὐξαμένου ἤκουσεν, ἐπεὶ μάλα οἱ φίλος ἦεν,
ἧκε δ᾽ ἐπ᾽ Ἀργείοισι κακὸν βέλος· οἳ δέ νυ λαοὶ
θνῇσκον ἐπασσύτεροι, τὰ δ᾽ ἐπῴχετο κῆλα θεοῖο
πάντῃ ἀνὰ στρατὸν εὐρὺν Ἀχαιῶν. ἄμμι δὲ μάντις
εὖ εἰδὼς ἀγόρευε θεοπροπίας ἑκάτοιο.
αὐτίκ᾽ ἐγὼ πρῶτος κελόμην θεὸν ἱλάσκεσθαι·
Ἀτρεΐωνα δ᾽ ἔπειτα χόλος λάβεν,αἶψα δ᾽ ἀναστὰς
ἠπείλησεν μῦθον, ὃ δὴ τετελεσμένος ἐστί·
τὴν μὲν γὰρ σὺν νηῒ θοῇ ἑλίκωπες Ἀχαιοὶ
ἐς Χρύσην πέμπουσιν,ἄγουσι δὲ δῶρα ἄνακτι·
τὴν δὲ νέον κλισίηθεν ἔβαν κήρυκες ἄγοντες
κούρην Βρισῆος, τήν μοι δόσαν υἷες Ἀχαιῶν.
ἀλλὰ σὺ, εἰ δύνασαί γε, περίσχεο παιδὸς ἑοἱο·
ἐλθοῦσ᾽ Οὔλυμπονδὲ Δία λίσαι,εἴ ποτε δή τι
ἢ ἔπει ὤνησας κραδίην Διὸς ἠὲ καὶ ἔργῳ.
πολλάκι γάρ σεο πατρὸς ἐνὶ μεγάροισιν ἄκουσα
εὐχομένης, ὅτ᾽ ἔφησθα κελαινεφέϊ Κρονίωνι
οἴη ἐν ἀθανάτοισιν ἀεικέα λοιγὸν ἀμῦναι,
ὁππότε μιν ξυνδῆσαι Ὀλύμπιοι ἤθελον ἄλλοι,
Ἥρη τ᾽ ἠδὲ Ποσειδάων καὶ Παλλὰς Ἀθήνη.
ἀλλὰ σὺ τόν γ᾽ ἐλθοῦσα, θεὰ, ὑπελύσαο δεσμῶν,
ὦχ᾽ ἑκατόγχειρον καλέσασ᾽ ἐς μακρὸν Ὄλυμπον,
ὃν Βριάρεων καλέουσι θεοί, ἄνδρες δέ τε πάντες
Αἰγαίων᾽· ὃ γὰρ αὖτε βίην οὗ πατρὸς ἀμείνων·
ὅς ῥα παρὰ Κρονίωνι καθέζετο κύδεϊ γαίων·
τὸν καὶ ὑπέδεισαν μάκαρες θεοὶ οὐδέ τ᾽ ἔδησαν.
τῶν νῦν μιν μνήσασα παρέζεο καὶ λαβὲ γούνων,
αἴ κέν πως ἐθέλῃσιν ἐπὶ Τρώεσσιν ἀρῆξαι,
τοὺς δὲ κατὰ πρύμνας τε καὶ ἀμφ᾽ ἅλα ἔλσαι Ἀχαιοὺς
κτεινομένους,ἵνα πάντες ἐπαύρωνται βασιλῆος,
γνῷ δὲ καὶ Ἀτρεΐδης εὐρὺ κρείων Ἀγαμέμνων
ἣν ἄτην, ὅ τ᾽ ἄριστον Ἀχαιῶν οὐδὲν ἔτισεν.”
Tὸν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα Θέτις κατὰ δάκρυ χέουσα·
“ὤ μοι τέκνον ἐμόν,τί νύ σ᾽ ἔτρεφον αἰνὰ τεκοῦσα；
αἴθ᾽ ὄφελες παρὰ νηυσὶν ἀδάκρυτος καὶ ἀπήμων
ἧσθαι, ἐπεί νύ τοι αἶσα μίνυνθά περ, οὔ τι μάλα δήν·
νῦν δ᾽ ἅμα τ᾽ ὠκύμορος καὶ ὀϊζυρὸς περὶ πάντων
ἔπλεο· τῶ σε κακῇ αἴσῃ τέκον ἐν μεγάροισι.
τοῦτο δέ τοι ἐρέουσα ἔπος Διὶ τερπικεραύνῳ
εἶμ᾽ αὐτὴ πρὸς Ὄλυμπον ἀγάννιφον,αἴ κε πίθηται.
ἀλλὰ σὺ μὲν νῦν νηυσὶ παρήμενος ὠκυπόροισι
μήνι᾽ Ἀχαιοῖσιν,πολέμου δ᾽ ἀποπαύεο πάμπαν·
Ζεὺς γὰρ ἐς Ὠκεανὸν μετ᾽ ἀμύμονας Αἰθιοπῆας
χθιζὸς ἔβη κατὰ δαῖτα, θεοὶ δ᾽ ἅμα πάντες ἕποντο·
δωδεκάτῃ δέ τοι αὖτις ἐλεύσεται Οὔλυμπονδέ,
καὶ τότ᾽ ἔπειτά τοι εἶμι Διὸς ποτὶ χαλκοβατὲς δῶ,
καί μιν γουνάσομαι καί μιν πείσεσθαι ὀΐω.”
Ὣς ἄρα φωνήσασ᾽ ἀπεβήσετο, τὸν δὲ λίπ᾽ αὐτοῦ
χωόμενον κατὰ θυμὸν ἐϋζώνοιο γυναικὸς,
τήν ῥα βίῃ ἀέκοντος ἀπηύρων· αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς
ἐς Χρύσην ἵκανεν ἄγων ἱερὴν ἑκατόμβην.
οἳ δ᾽ ὅτε δὴ λιμένος πολυβενθέος ἐντὸς ἵκοντο,
ἱστία μὲν στείλαντο,θέσαν δ᾽ ἐν νηῒ μελαίνῃ,
ἱστὸν δ᾽ ἱστοδόκῃ πέλασαν προτόνοισιν ὑφέντες
καρπαλίμως, τὴν δ᾽ εἰς ὅρμον προέρεσσαν ἐρετμοῖς.
ἐκ δ᾽ εὐνὰς ἔβαλον, κατὰ δὲ πρυμνήσι᾽ ἔδησαν·
ἐκ δὲ καὶ αὐτοὶ βαῖνον ἐπὶ ῥηγμῖνι θαλάσσης,
ἐκ δ᾽ ἑκατόμβην βῆσαν ἑκηβόλῳ Ἀπόλλωνι·
ἐκ δὲ Χρυσηῒς νηὸς βῆ ποντοπόροιο.
τὴν μὲν ἔπειτ᾽ ἐπὶ βωμὸν ἄγων πολύμητις Ὀδυσσεὺς
πατρὶ φίλῳ ἐν χερσὶ τίθει,καί μιν προσέειπεν·
“ὦ Χρύση,πρό μ᾽ ἔπεμψεν ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων
παῖδά τε σοὶ ἀγέμεν, Φοίβῳ θ᾽ ἱερὴν ἑκατόμβην
ῥέξαι ὑπὲρ Δαναῶν, ὄφρ᾽ ἱλασόμεσθα ἄνακτα,
ὃς νῦν Ἀργείοισι πολύστονα κήδε᾽ ἐφῆκεν.”
Ὣς εἰπὼν ἐν χερσὶ τίθει,ὃ δὲ δέξατο χαίρων
παῖδα φίλην· τοὶ δ᾽ ὦκα θεῷ ἱερὴν ἑκατόμβην
ἑξείης ἔστησαν ἐΰδμητον περὶ βωμόν,
χερνίψαντο δ᾽ ἔπειτα καὶ οὐλοχύτας ἀνέλοντο.
τοῖσιν δὲ Χρύσης μεγάλ᾽ εὔχετο χεῖρας ἀνασχών·
“κλῦθί μευ, ἀργυρότοξ᾽, ὃς Χρύσην ἀμφιβέβηκας
Κίλλαν τε ζαθέην Τενέδοιό τε ἶφι ἀνάσσεις·
ἦδη μὲν ποτ᾽ ἐμεῦ πάρος ἔκλυες εὐξαμένοιο,
τίμησας μὲν ἐμέ, μέγα δ᾽ ἴψαο λαὸν Ἀχαιῶν·
ἠδ᾽ ἔτι καὶ νῦν μοι τόδ᾽ ἐπικρήηνον ἐέλδωρ·
ἤδη νῦν Δαναοῖσιν ἀεικέα λοιγὸν ἄμυνον.”
Ὣς ἔφατ᾽ εὐχόμενος,τοῦ δ᾽ ἔκλυε Φοῖβος Ἀπόλλων.
αὐτὰρ ἐπεί ῥ᾽ εὔξαντο καὶ οὐλοχύτας προβάλοντο,
αὐέρυσαν μὲν πρῶτα καὶ ἔσφαξαν καὶ ἔδειραν,
μηρούς τ᾽ ἐξέταμον κατά τε κνίσῃ ἐκάλυψαν
δίπτυχα ποιήσαντες,ἐπ᾽ αὐτῶν δ᾽ ὠμοθέτησαν.
καῖε δ᾽ ἐπὶ σχίζῃς ὁ γέρων,ἐπὶ δ᾽ αἴθοπα οἶνον
λεῖβε· νέοι δὲ παρ᾽ αὐτὸν ἔχον πεμπώβολα χερσίν.
αὐτὰρ ἐπεὶ κατὰ μῆρ᾿ ἐκάη καὶ σπλάγχν᾽ ἐπάσαντο,
μίστυλλόν τ᾽ ἄρα τἆλλα καὶ ἀμφ᾽ ὀβελοῖσιν ἔπειραν,
ὤπτησάν τε περιφραδέως, ἐρύσαντό τε πάντα.
αὐτὰρ ἐπεὶ παύσαντο πόνου τετύκοντό τε δαῖτα,
δαίνυντ᾽,οὐδέ τι θυμὸς ἐδεύετο δαιτὸς ἐΐσης.
αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο,
κοῦροι μὲν κρητῆρας ἐπεστέψαντο ποτοῖο,
νώμησαν δ᾽ ἄρα πᾶσιν ἐπαρξάμενοι δεπάεσσιν·
οἳ δὲ πανημέριοι μολπῇ θεὸν ἱλάσκοντο,
καλὸν ἀείδοντες παιήονα, κοῦροι Ἀχαιῶν,
μέλποντες ἑκάεργον· ὁ δὲ φρένα τέρπετ᾽ ἀκούων.
Ἦμος δ᾽ ἠέλιος κατέδυ καὶ ἐπὶ κνέφας ἦλθε,
δὴ τότε κοιμήσαντο παρὰ πρυμνήσια νηός·
ἦμος δ᾽ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς,
καὶ τότ᾽ ἔπειτ᾽ ἀνάγοντο μετὰ στρατὸν εὐρὺν Ἀχαιῶν·
τοῖσιν δ᾽ ἴκμενον οὖρον ἵει ἑκάεργος Ἀπόλλων·
οἳ δ᾽ ἱστὸν στήσαντ᾽ ἀνά θ᾽ ἱστία λευκὰ πέτασσαν,
ἐν δ᾽ ἄνεμος πρῆσεν μέσον ἱστίον,ἀμφὶ δὲ κῦμα
στείρῃ πορφύρεον μεγάλ᾽ ἴαχε νηὸς ἰούσης·
ἣ δ᾽ ἔθεεν κατὰ κῦμα διαπρήσσουσα κέλευθον.
αὐτὰρ ἐπεί ῥ᾽ ἵκοντο κατὰ στρατὸν εὐρὺν Ἀχαιῶν,
νῆα μὲν οἵ γε μέλαιναν ἐπ᾽ ἠπείροιο ἔρυσσαν
ὑψοῦ ἐπὶ ψαμάθοις, ὑπὸ δ᾽ ἕρματα μακρὰ τάνυσσαν,
αὐτοὶ δὲ σκίδναντο κατὰ κλισίας τε νέας τε.
Aὐτὰρ ὁ μήνιε νηυσὶ παρήμενος ὠκυπόροισι
διογενὴς Πηλῆος υἱὸς, πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς·
οὔτέ ποτ᾽ εἰς ἀγορὴν πωλέσκετο κυδιάνειραν
οὔτέ ποτ᾽ ἐς πόλεμον, ἀλλὰ φθινύθεσκε φίλον κῆρ
αὖθι μένων,ποθέεσκε δ᾽ ἀϋτήν τε πτόλεμόν τε.
᾽ Aλλ᾽ ὅτε δή ῥ᾽ ἐκ τοῖο δυωδεκάτη γένετ᾽ ἠώς,
καὶ τότε δὴ πρὸς Ὄλυμπον ἴσαν θεοὶ αἰὲν ἐόντες
πάντες ἅμα, Ζεὺς δ᾽ ἦρχε. Θέτις δ᾽ οὐ λήθετ᾽ ἐφετμέων
παιδὸς ἑοῦ,ἀλλ᾽ ἥ γ᾽ ἀνεδύσετο κῦμα θαλάσσης,
ἠερίη δ᾽ ἀνέβη μέγαν οὐρανὸν Οὔλυμπόν τε.
εὗρεν δ᾽ εὐρύοπα Κρονίδην ἄτερ ἥμενον ἄλλων
ἀκροτάτῃ κορυφῇ πολυδειράδος Οὐλύμποιο·
καί ῥα πάροιθ᾽ αὐτοῖο καθέζετο,καὶ λάβε γούνων
σκαιῇ,δεξιτερῇ δ᾽ ἄρ᾽ ὑπ᾽ ἀνθερεῶνος ἑλοῦσα
λισσομένη προσέειπε Δία Κρονίωνα ἄνακτα·
“Ζεῦ πάτερ, εἴ ποτε δή σε μετ᾽ ἀθανάτοισιν ὄνησα
ἢ ἔπει ἢ ἔργῳ,τόδε μοι κρήηνον ἐέλδωρ·
τίμησόν μοι υἱὸν, ὃς ὠκυμορώτατος ἄλλων
ἔπλετ᾽· ἀτάρ μιν νῦν γε ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων
ἠτίμησεν· ἑλὼν γὰρ ἔχει γέρας, αὐτὸς ἀπούρας.
ἀλλὰ σύ πέρ μιν τῖσον, Ὀλύμπιε μητίετα Ζεῦ·
τόφρα δ᾽ ἐπὶ Τρώεσσι τίθει κράτος, ὄφρ᾽ ἂν Ἀχαιοὶ
υἱὸν ἐμὸν τίσωσιν ὀφέλλωσίν τέ ἑ τιμῇ.”
Ὢς φάτο· τὴν δ᾽ οὔ τι προσέφη νεφεληγερέτα Ζεύς,
ἀλλ᾽ ἀκέων δὴν ἧστο· Θέτις δ᾽ ὡς ἥψατο γούνων,
ὣς ἔχετ᾽ ἐμπεφυυῖα, καὶ εἴρετο δεύτερον αὖτις·
“νημερτὲς μὲν δή μοι ὑπόσχεο καὶ κατάνευσον,
ἢ ἀπόειπ᾽,ἐπεὶ οὔ τοι ἔπι δέος,ὄφρ᾽ ἐῢ εἰδέω
ὅσσον ἐγὼ μετὰ πᾶσιν ἀτιμοτάτη θεός εἰμι.”
Tὴν δὲ μέγ᾽ ὀχθήσας προσέφη νεφεληγερέτα Ζεύς·
“ἦ δὴ λοίγια ἔργ᾽ ὅ τέ μ᾽ ἐχθοδοπῆσαι ἐφήσεις
Ἥρῃ, ὅτ᾽ ἄν μ᾽ ἐρέθῃσιν ὀνειδείοις ἐπέεσσιν.
ἣ δὲ καὶ αὔτως μ᾽ αἰεὶ ἐν ἀθανάτοισι θεοῖσι
νεικεῖ,καί τέ μέ φησι μάχῃ Τρώεσσιν ἀρήγειν.
ἀλλὰ σὺ μὲν νῦν αὖτις ἀπόστιχε, μή τι νοήσῃ
Ἥρη· ἐμοὶ δέ κε ταῦτα μελήσεται, ὄφρα τελέσσω.
εἰ δ᾽ ἄγε τοι κεφαλῇ κατανεύσομαι, ὄφρα πεποίθῃς·
τοῦτο γὰρ ἐξ ἐμέθεν γε μετ᾽ ἀθανάτοισι μέγιστον
τέκμωρ· οὐ γὰρ ἐμὸν παλινάγρετον οὐδ᾽ ἀπατηλὸν
οὐδ᾽ ἀτελεύτητον, ὅ τί κεν κεφαλῇ κατανεύσω.”
Ἦ καὶ κυανέῃσιν ἐπ᾽ ὀφρύσι νεῦσε Κρονίων·
ἀμβρόσιαι δ᾽ ἄρα χαῖται ἐπερρώσαντο ἄνακτος
κρατὸς ἀπ᾽ ἀθανάτοιο· μέγαν δ᾽ ἐλέλιξεν Ὄλυμπον.
Tώ γ᾽ ὣς βουλεύσαντε διέτμαγεν· ἣ μὲν ἔπειτα
εἰς ἅλα ἆλτο βαθεῖαν ἀπ᾽ αἰγλήεντος Ὀλύμπου,
Ζεὺς δὲ ἑὸν πρὸς δῶμα· θεοὶ δ᾽ ἅμα πάντες ἀνέσταν
ἐξ ἑδέων σφοῦ πατρὸς ἐναντίον· οὐδέ τις ἔτλη
μεῖναι ἐπερχόμενον, ἀλλ᾽ ἀντίοι ἔσταν ἅπαντες.
ὣς ὃ μὲν ἔνθα καθέζετ᾽ ἐπὶ θρόνου· οὐδέ μιν Ἥρη
ἠγνοίησεν ἰδοῦσ᾽ ὅτι οἱ συμφράσσατο βουλὰς
ἀργυρόπεζα Θέτις, θυγάτηρ ἁλίοιο γέροντος.
αὐτίκα κερτομίοισι Δία Κρονίωνα προσηύδα·
“τίς δ᾽ αὖ τοι, δολομῆτα, θεῶν συμφράσσατο βουλάς；
αἰεί τοι φίλον ἐστὶν ἐμεῦ ἀπὸ νόσφιν ἐόντα
κρυπτάδια φρονέοντα δικαζέμεν· οὐδέ τί πώ μοι
πρόφρων τέτληκας εἰπεῖν ἔπος ὅττι νοήσῃς.”
Tὴν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε·
“Ἥρη, μὴ δὴ πάντας ἐμοὺς ἐπιέλπεο μύθους
εἰδήσειν· χαλεποί τοι ἔσοντ᾽ ἀλόχῳ περ ἐούσῃ·
ἀλλ᾽ ὃν μέν κ᾽ ἐπιεικὲς ἀκουέμεν, οὔ τις ἔπειτα
οὔτε θεῶν πρότερος τὸν εἴσεται οὔτ᾽ ἀνθρώπων·
ὃν δέ κ᾽ ἐγὼν ἀπάνευθε θεῶν ἐθέλωμι νοῆσαι,
μή τι σὺ ταῦτα ἕκαστα διείρεο μηδὲ μετάλλα.”
Tὸν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα βοῶπις πότνια Ἥρη·
“αἰνότατε Κρονίδη, ποῖον τὸν μῦθον ἔειπες；
καὶ λίην σε πάρος γ᾽ οὔτ᾽ εἴρομαι οὔτε μεταλλῶ,
ἀλλὰ μάλ᾽ εὔκηλος τὰ φράζεαι ἅσσα θέλῃσθα.
νῦν δ᾽ αἰνῶς δείδοικα κατὰ φρένα μή σε παρείπῃ
ἀργυρόπεζα Θέτις, θυγάτηρ ἁλίοιο γέροντος·
ἠερίη γὰρ σοί γε παρέζετο καὶ λάβε γούνων·
τῇ σ᾽ ὀΐω κατανεῦσαι ἐτήτυμον ὡς Ἀχιλῆα
τιμήσῃς,ὀλέσῃς δὲ πολέας ἐπὶ νηυσὶν Ἀχαιῶν.”
Tὴν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη νεφεληγερέτα Ζεύς·
“δαιμονίη, αἰεὶ μὲν ὀΐεαι, οὐδέ σε λήθω·
πρῆξαι δ᾽ ἔμπης οὔ τι δυνήσεαι,ἀλλ᾽ ἀπὸ θυμοῦ
μᾶλλον ἐμοὶ ἔσεαι· τὸ δέ τοι καὶ ῥίγιον ἔσται.
εἰ δ᾽ οὕτω τοῦτ᾽ ἐστὶν, ἐμοὶ μέλλει φίλον εἶναι.
ἀλλ᾽ ἀκέουσα κάθησο,ἐμῷ δ᾽ ἐπιπείθεο μύθῳ,
μή νύ τοι οὐ χραίσμωσιν ὅσοι θεοί εἰσ᾽ ἐν Ὀλύμπῳ
ἆσσον ἰόνθ᾽, ὅτε κέν τοι ἀάπτους χεῖρας ἐφείω.”
Ὣς ἔφατ᾽, ἔδεισεν δὲ βοῶπις πότνια Ἥρη,
καί ῥ᾽ ἀκέουσα καθῆστο, ἐπιγνάμψασα φίλον κῆρ·
ὄχθησαν δ᾽ ἀνὰ δῶμα Διὸς θεοὶ Οὐρανίωνες·
τοῖσιν δ᾽ Ἥφαιστος κλυτοτέχνης ἦρχ᾽ ἀγορεύειν,
μητρὶ φίλῃ ἐπὶ ἦρα φέρων, λευκωλένῳ Ἥρῃ·
“ἦ δὴ λοίγια ἔργα τάδ᾽ ἔσσεται οὐδ᾽ ἔτ᾽ ἀνεκτά,
εἰ δὴ σφὼ ἕνεκα θνητῶν ἐριδαίνετον ὧδε,
ἐν δὲ θεοῖσι κολῳὸν ἐλαύνετον· οὐδέ τι δαιτὸς
ἐσθλῆς ἔσσεται ἦδος,ἐπεὶ τὰ χερείονα νικᾷ.
μητρὶ δ᾽ ἐγὼ παράφημι, καὶ αὐτῇ περ νοεούσῃ,
πατρὶ φίλῳ ἐπὶ ἦρα φέρειν Διί,ὄφρα μὴ αὖτε
νεικείῃσι πατήρ, σὺν δ᾽ ἡμῖν δαῖτα ταράξῃ.
εἴ περ γάρ κ᾽ ἐθέλῃσιν Ὀλύμπιος ἀστεροπητὴς
ἐξ ἑδέων στυφελίξαι· ὁ γὰρ πολὺ φέρτατός ἐστιν.
ἀλλὰ σὺ τόν γ᾽ ἐπέεσσι καθάπτεσθαι μαλακοῖσιν·
αὐτίκ᾽ ἔπειθ᾽ ἵλαος Ὀλύμπιος ἔσσεται ἡμῖν.”
Ὣς ἄρ᾽ ἔφη, καὶ ἀναΐξας δέπας ἀμφικύπελλον
μητρὶ φίλῃ ἐν χειρὶ τίθει, καί μιν προσέειπε·
“τέτλαθι, μῆτερ ἐμή, καὶ ἀνάσχεο κηδομένη περ,
μή σε φίλην περ ἐοῦσαν ἐν ὀφθαλμοῖσιν ἴδωμαι
θεινομένην,τότε δ᾽ οὔ τι δυνήσομαι ἀχνύμενός περ
χραισμεῖν· ἀργαλέος γὰρ Ὀλύμπιος ἀντιφέρεσθαι.
ἤδη γάρ με καὶ ἄλλοτ᾽ ἀλεξέμεναι μεμαῶτα
ῥῖψε ποδὸς τεταγὼν ἀπὸ βηλοῦ θεσπεσίοιο,
πᾶν δ᾽ ἦμαρ φερόμην,ἅμα δ᾽ ἠελίῳ καταδύντι
κάππεσον ἐν Λήμνῳ, ὀλίγος δ᾽ ἔτι θυμὸς ἐνῆεν·
ἔνθά με Σίντιες ἄνδρες ἄφαρ κομίσαντο πεσόντα.”
Ὣς φάτο,μείδησεν δὲ θεὰ λευκώλενος Ἥρη,
μειδήσασα δὲ παιδὸς ἐδέξατο χειρὶ κύπελλον·
αὐτὰρ ὁ τοῖς ἄλλοισι θεοῖς ἐνδέξια πᾶσιν
οἰνοχόει γλυκὺ νέκταρ ἀπὸ κρητῆρος ἀφύσσων.
ἄσβεστος δ᾽ ἄρ᾽ ἐνῶρτο γέλως μακάρεσσι θεοῖσιν,
ὡς ἴδον Ἥφαιστον διὰ δώματα ποιπνύοντα.
Ὣς τότε μὲν πρόπαν ἦμαρ ἐς ἠέλιον καταδύντα
δαίνυντ᾽, οὐδέ τι θυμὸς ἐδεύετο δαιτὸς ἐΐσης,
οὐ μὲν φόρμιγγος περικαλλέος, ἣν ἔχ᾽ Ἀπόλλων,
Μουσάων θ᾽, αἳ ἄειδον ἀμειβόμεναι ὀπὶ καλῇ.
Aὐτὰρ ἐπεὶ κατέδυ λαμπρὸν φάος ἠελίοιο,
οἱ μὲν κακκείοντες ἔβαν οἶκόνδε ἕκαστος,
ἧχι ἑκάστῳ δῶμα περικλυτὸς ἀμφιγυήεις
Ἥφαιστος ποίησεν ἰδυίῃσι πραπίδεσσι·
Ζεὺς δὲ πρὸς ὃν λέχος ἤϊ᾽ Ὀλύμπιος ἀστεροπητής,
ἔνθα πάρος κοιμᾶθ᾽ ὅτε μιν γλυκὺς ὕπνος ἱκάνοι·
ἔνθα καθεῦδ᾽ ἀναβάς，παρὰ δὲ χρυσόθρονος Ἥρη.
- 指文艺女神缪斯。
- 阿开奥斯人是古代希腊人部落，来自北方，主要居住在伯罗奔尼撒半岛北部，该地区称阿开亚。诗中泛指希腊人。
- 指希腊联军统帅阿伽门农。
- 以上三行或解作：和飞禽的肉食，宙斯的意志就这样实现了，请你从阿特柔斯之子、人民的国王同神样的阿基琉斯最初争吵中分离时开始吧。
- 指阿波罗。
- 特洛亚地区克律塞城的阿波罗祭司。
- 指阿伽门农和墨涅拉奥斯兄弟。
- 指以宙斯为首的希腊众神。希腊东北部高山奥林波斯是他们的常居地。
- 指特洛亚城。
- 阿尔戈斯地区（或称阿尔戈利斯）在伯罗奔尼撒半岛东部，归阿伽门农管辖，后建阿尔戈斯城。
- “达那奥斯人”原意指达那奥斯的后代，诗中泛指希腊人。
- 特洛亚的别称。
- 阿基琉斯辖下地区，在特萨利亚境内。
- 米尔弥冬人属阿开奥斯种族，居住在佛提亚地区，归阿基琉斯统治。
- 雅典娜是从宙斯头里出生的。“大盾”指一种威力无比的神器。
- 皮洛斯人居住在伯罗奔尼撒半岛西南部。
- 此处指在拉皮泰人的首领波吕斐摩斯的婚礼上，马人应邀出席，喝醉后对妇女无礼，引起拉皮泰人与马人的战争。
- 指帕特罗克洛斯。
- 指女神忒提斯。
- 指小亚细亚密西亚地区城市特拜。
- 即宙斯。
- 指海神波塞冬。
- 环绕扁平大地的长河。古希腊人认为大地周围是水。
- 一个非常敬畏神明的民族，居住在大地的东西两边，长河边上。
- 大麦粉是用来撒在祭坛和牺牲头上的。百牲祭是一种隆重大祭，但“百牲”是象征性的。
- 调缸是用来调和酒和水的大缸。
- 杯的底部也是杯形，可以盛酒。
